Yenilenebilir enerji dünyasında ezber bozan bir gelişme yaşandı. Uzun süredir güneşten elektrik üretiminde kullanılan PV (fotovoltaik) paneller ve lityum-iyon bataryalara yeni bir rakip çıktı. Exowatt isimli şirket, güneş ışığını çok daha ekonomik şekilde depolayarak gece gündüz 24 saat elektrik üretmeyi mümkün hale getiren yeni bir sistem geliştirdi.
Lens, Isı Depolama ve Stirling Motoru Bir Arada
Exowatt’un geliştirdiği teknoloji, klasik panellerden farklı olarak kimyasal bataryalara değil, tamamen mekanik bir düzeneğe dayanıyor. Sistem; güneşi takip eden lensler, seramik veya kil tabanlı ısı depolama üniteleri ve Stirling motoru üzerine kurulu.
- Lensler gün boyu güneşi takip ederek ekstra verim sağlıyor.
- Depolanan ısı, ihtiyaç duyulduğunda Stirling motoru sayesinde elektriğe dönüştürülüyor.
- Böylece sadece gündüz değil, gece de enerji üretilebiliyor.
Firma, 1 kWh elektrik üretim maliyetini şimdiden 0,04 dolara kadar düşürmüş durumda. Hedef ise maliyeti 0,01 dolara kadar çekmek.
Konteyner İçinde Taşınabilir Enerji Santrali
Sistem, blok konteynerler halinde sahaya kuruluyor. Her konteynerin içinde gerekli tüm bileşenler yer alıyor ve taşınabilir şekilde tasarlanmış. Tek bir konteyner, günde ortalama 25 kWh enerji üretebiliyor.
En önemli avantajlardan biri de bu sistemin “baz yük” yani kesintisiz güç üretebilmesi. Geleneksel güneş panelleri sadece güneş olduğu sürece çalışırken, Exowatt’un çözümü gece dahil her an devrede olabiliyor.
Stirling Motoru Kritik Rol Oynuyor
Sistemin kalbi sayılan Stirling motoru, aslında 200 yıllık bir teknoloji. Kapalı devreyle çalışan bu motor, sıcak ile soğuk hava arasındaki farkı kullanarak elektrik üretiyor. Daha önce savunma sanayinde sessiz denizaltılarda ve bazı enerji santrallerinde atık ısı geri kazanımında kullanılmıştı.
Ancak bu motorun üretimi pahalı ve güvenilirliği kritik. Dünyada 10 bin ile 100 bin saat arasında bakım yapmadan çalışabilen örnekleri var ama maliyeti yüksek. Dolayısıyla yeni sistemin en zayıf noktası olarak görülüyor.
30 Yıl Ömür, 50 Yıla Uzatma Hedefi
Exowatt, sistemin ortalama ömrünü 30 yıl olarak öngörüyor. Düzenli bakım ve parça değişimiyle bu sürenin 50 yıla kadar uzatılabileceğini belirtiyor. Ayrıca sistem, elektrik fiyatlarının düştüğü dönemlerde şebekeden aldığı elektriği 1000 °C’ye kadar ısı depolarına aktararak saklayabiliyor. Bu sayede güneşsiz kış günlerinde bile ekonomik enerji üretmek mümkün oluyor.
Yatırımcıların İlgisi Büyük
Şirket, geçtiğimiz ay OpenAI kurucusu Sam Altman’dan da destek aldı. Toplamda 70 milyon dolarlık Seri A yatırımı toplayan Exowatt, şimdiden 90 GWh’lık sipariş aldığını açıkladı. En cazip tarafı ise fiyat: Bir konteyner, tüm ekipmanlarıyla beraber sadece 7.500 dolara satılıyor.
Güneş Enerjisinde Yeni Bir Yarış Mı Başlıyor?
Bugün dünyada güneş enerjisinin en düşük fiyatı kWh başına 3-4 cent seviyesinde. Ancak depolama eklenince bu maliyet 11-12 cent’e kadar çıkıyor. Exowatt’un hedefi ise bunun çok daha altına inmek. Eğer sistem güvenilirliğini kanıtlarsa, klasik PV panellerin ve lityum bataryaların yerini alabilecek yeni bir dönemin kapısı aralanabilir.
