Futbol denince akla gelen ilk şey topun ağlarla buluşması olsa da perde arkasında dönen transfer süreçleri de en az maçlar kadar heyecan uyandırıyor. İşte bu süreçlerin tam ortasında sıkça duyduğumuz bir kavram var: "Bonservis." Gazetelerde, televizyonlarda ya da sosyal medyada sık sık “Bonservisiyle transfer oldu” ya da “Bonservisi elinde” gibi ifadelerle karşılaşıyoruz. Peki, ama bu bonservis nedir? Neye yarar? Hangi durumlarda devreye girer?
Bonservis Ne Demektir Ve Futbolcunun Üzerindeki Etkisi Nedir?
Bonservis, bir futbolcunun kulübüyle olan yasal bağını temsil eden bir tür "oyuncu lisansı" ya da "kulüp mülkiyet hakkı"dır. Yani bir futbolcunun başka bir kulübe geçebilmesi için, mevcut kulübünden alınması gereken resmi izindir. Bu izin için genellikle kulüpler arasında belli bir miktar para ödenir. İşte o para da "bonservis bedeli" olarak adlandırılır.
Bu sistemin temel amacı, kulüplerin oyuncular üzerindeki yatırımını korumaktır. Örneğin bir kulüp, genç yaşta büyük umutlarla transfer ettiği bir oyuncuyu yıllarca geliştirir ve sonra başka bir kulüp o oyuncuyu transfer etmek isterse, mevcut kulüp buna karşılık bir bedel talep eder. Bu da bonservis olur.
Bonservis Bedelini Kim Öder, Neye Göre Belirlenir?
Bonservis bedeli doğrudan futbolcunun yeni kulübü tarafından ödenir. Bu miktar oyuncunun yaşı, performansı, sözleşme süresi, pozisyonu ve hatta potansiyel gelişimi gibi birçok faktöre bağlı olarak belirlenir. Örneğin sözleşmesinin bitmesine 6 ay kalan bir oyuncu, kulübüyle uzatmazsa sezon sonunda serbest kalır ve bonservis ödemeden transfer edilebilir. Ancak sözleşmesi 3 yıl daha süren genç bir yıldızın bonservisi milyonlarca euroya kadar çıkabilir.
Kimi zaman bu bedel, sadece paradan ibaret de olmaz. Bazı kulüpler, bonservise karşılık başka bir oyuncu verir ya da gelecek satıştan pay alma gibi anlaşmalar da yapabilir.
Sözleşmesiz Oyuncular İçin Bonservis Gerekir Mi?
Hayır. Eğer bir oyuncunun kulübüyle olan sözleşmesi sona ermişse ve yeni bir sözleşme imzalanmamışsa, o futbolcu “serbest oyuncu” konumuna düşer. Bu durumda başka bir kulüp onu transfer etmek istediğinde bonservis ödemek zorunda kalmaz. İşte bu yüzden transfer dönemlerinde “bonservisi elinde” olan futbolcular kulüplerin gözdesi hâline gelir.
Bu oyuncular sadece imza parası ve yıllık maaş karşılığında kadroya katılır. Bu imza parası da genellikle bonservisin yerine geçer ama kulüplerin resmi muhasebesinde bonservis gibi görünmez.
Bonservis Transfer Sürecinde Neden Bu Kadar Önemli?
Çünkü transferin en pahalı kısmı genellikle bonservis olur. Oyuncuya ödenen maaş yıllara bölünür ama bonservis bedeli, kulübün kasasından tek seferde çıkabilir. Bu da kulübün bütçesini etkiler. UEFA’nın Finansal Fair Play kuralları da bu noktada devreye girer. Kulüplerin harcamalarını kontrol altına almak amacıyla, bonservis bedelleri sınırlandırılmaya çalışılır.
Ayrıca bonservis yüksekse, kulüp o oyuncuya daha çok yatırım yapmış olur ve onu daha fazla oynatma eğiliminde olabilir. Bu da transfer edilen oyuncunun takım içindeki konumunu etkileyebilir.
Bonservisle Transfer Olan Oyuncu İle Kiralık Oyuncu Arasındaki Fark Nedir?
Bonservisle transfer edilen oyuncu, artık tamamen yeni kulübüne aittir. O kulüp isterse oyuncuyu oynatır, satar ya da sözleşmesini fesheder. Ancak kiralık gelen bir oyuncunun asıl kulübü farklıdır ve sadece geçici süreyle başka bir takımda oynar.
Kiralık oyuncular için de bazen "kiralama bedeli" ödenir. Bu bedel, bonservis kadar yüksek olmasa da yine de transferin bir parçasıdır. Ayrıca bazı kiralama sözleşmelerinde “satın alma opsiyonu” bulunur. Bu da kulübün, sezon sonunda oyuncuyu kalıcı olarak alma hakkını içerir.
Futbolda En Pahalı Bonservis Bedelleri Hangileridir?
Dünya futbolunda en yüksek bonservis bedellerinden biri Neymar’ın 2017 yılında Barcelona’dan PSG’ye 222 milyon euro karşılığında transfer olmasıyla ödenmiştir. Aynı şekilde Kylian Mbappe, Joao Felix, Philippe Coutinho gibi oyuncular da bonservisleriyle gündeme gelmiştir.
Türkiye’de ise en yüksek bonservisli transferlerden biri, 2023’te Arda Güler’in Real Madrid’e yaklaşık 20 milyon euroya transfer olmasıdır.
Bonservis Sistemi Oyuncular İçin Avantaj Mı, Dezavantaj Mıi?
Bu sistem, kulüplerin yatırımını koruması açısından önemli bir araç olsa da oyuncular için kimi zaman dezavantaja dönüşebilir. Özellikle genç ve gelişmekte olan oyuncular, yüksek bonservis bedelleri nedeniyle başka kulüplere transfer olamaz ya da kariyerlerinde bekledikleri ilerlemeyi kaydedebilirler.
Bazı durumlarda, oyuncular kulüpleriyle yeni sözleşme imzalamayarak serbest kalmayı bekler. Bu da bonservis sistemine karşı bir strateji hâline gelmiştir.
Futbolda “bonservis” sadece bir bedel değil, aynı zamanda bir kulüpler arası pazarlık, strateji ve yatırım göstergesidir. Oyuncunun değeri, geleceği ve kulübün bütçesi üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. Transfer dönemlerinin en kritik aşaması olan bu sistem, doğru kullanıldığında hem kulüp hem de oyuncu için kazançlı bir yapıya dönüşebilir.
