Antarktika’dan kopan ve yaklaşık 40 yıldır okyanuslarda yol alan dev buzdağı A23a, sıcak suların etkisiyle hızla parçalanıyor. Uzmanlar, bu dev kütlenin önümüzdeki haftalarda tamamen yok olabileceğini belirtiyor. Peki bu buzdağı neden bu kadar uzun süre dayanabildi ve parçalanması ne anlama geliyor?
A23a Buzdağı Nedir?
1986 yılında Antarktika sahanlığından kopan A23a, o dönemde benzeri görülmemiş bir büyüklüğe sahipti. Yaklaşık bir trilyon ton ağırlığında olan buzdağı, Londra’nın iki katından daha büyük bir yüzölçümüne sahipti ve “megaberg” olarak adlandırılmıştı. İlk yıllarda Weddell Denizi’nde karaya oturmuş ve 30 yılı aşkın süre deniz tabanında sabit kalmıştı. 2020 yılında serbest kalan A23a, Antarktik Kutup Çevresi Akıntısı ile Güney Atlantik’e sürüklendi.
Parçalanma Süreci ve Güncel Durum
Copernicus uyduları ile yapılan gözlemler, buzdağının artık orijinal boyutunun yarısından daha azına indiğini gösteriyor. Hâlâ 1.770 km²’lik yüzölçümü ve en geniş noktası 60 km olan dev kütle, yakınlardaki gemiler için potansiyel tehlike oluşturacak kadar büyük parçalar koparıyor. Son haftalarda yaklaşık 400 km²’lik dev parçalar denize karıştı ve buzdağının hareket hızının da arttığı gözlemlendi. Bazı günlerde bir günde 20 km kadar yol aldığı tespit edildi.
İngiltere Antarktika Araştırmaları’ndan fiziksel okyanus bilimci Andrew Meijers, buzdağının hızlı bir şekilde parçalanmaya başladığını ve önümüzdeki haftalarda tamamen tanınmaz hale geleceğini söylüyor.
Ekosisteme Etkileri
A23a’nın geçmişteki hareketleri, Güney Georgia Adası çevresindeki penguen ve fok kolonileri için beslenme sıkıntısı yaratmıştı. Mart ayında adanın açıklarında sığ sularda karaya oturan buzdağı, hayvanların beslenme alanlarını kısa süreliğine etkiledi ancak Mayıs sonunda tekrar yoluna devam etti.
Bilim insanları, bu tür dev buzdağlarının doğal süreçler sonucu parçalandığını ancak insan kaynaklı iklim değişikliğinin, Antarktika’dan kopan buzdağı sayısını artırdığını vurguluyor. A23a gibi buz kütlelerinin uzun süre dayanabilmesi ise bilim insanlarını şaşırtıyor; çünkü Antarktika’nın soğuk korumasından uzaklaştıklarında erime hızları dramatik biçimde artıyor.
A23a buzdağının parçalanması, hem iklim değişikliğinin etkilerini hem de dev buz kütlelerinin okyanus ekosistemleri üzerindeki etkilerini gözler önüne seriyor. 40 yıldır süren yolculuğunun ardından hızla küçülen bu dev kütle, bilim insanları için hem bir araştırma hem de uyarı niteliği taşıyor. Bu süreç, gelecekte Antarktika’dan kopacak buzdağlarının ekosisteme ve deniz taşımacılığına potansiyel risklerini anlamak açısından büyük önem taşıyor.
