Tomaniç: Bu terim de Latince’den alınmadır. Toma veya Doma kelimesinin aslı, Thomas’tır.
Bu isim, Hıristiyanlığın, Anadolu’ya yayıldığı ilk yıllarda İnegöl yöresinde yaşamış ünlü bir Azîz’in adıdır.
Bundan dolayı eski batı kaynaklarının bazısında İnegöl’ün adı, Antiktoma olarak gösterilmiştir.
Günümüzde “Şehidler” adıyla anılan köyün adı da Prof. Ömer Lütfü Barkan ve Enver Meriçli tarafından hazırlanarak Türk-Tarih Kurumunca yayımlanan Hüdavendigâr Livası Tahrir Defterleri adlı eserde (s. 88, mad. 131) “Toma” şeklinde tescil olunmuştur.
Aynı sayfada 131. Madde olarak yapılan tescil işleminde de günümüzdeki Çiftlik Köyü, “Lipetoma” tarzında tescil olunmuştur.
Görülüyor ki İnegöl yöresi, uzun yıllar, Aziz Thomas’ın adıyla özdeşleşmiştir.
Kaynakların verdiği bilgilere göre bu zat, 325 yılında İznik’te Bizans İmparatoru Konstantin’in himaye ve gözetiminde başlayan ilk Ruhânî Konsil’de Mısır-İskenderiye metropoliti’nin yanında yer almıştır.
Aziz Thomas, ilgili literatürlerde: Aryanizm adı verilen ekole mensuptur ki bu ekole mensup olan Hıristiyan din adamları, Allah inancını, İznik ruhânî konsilinde kabul edilenden farklı biçimde yorumlamışlardır ve bu yüzden de aforoz edilmişlerdir.
Aryanizm adıyla literetürlere geçen bu yorum tarzı, İslâm’ın önerdiği Allah İnancına daha yakın bir yorum tarzıdır.
Domaniç: Bu terim de ”Toma” kelimesi ile “İç”kelimesinin birleşmesinden oluşmuş mürekkep bir isimdir.
Balkan kavimlerinde “İç, Liç, Viç“ kelimeleri, oğul manasında kullanılır. Bu nedenle Tomaniç-Domaniç sözcüğü, bileşik isimdir ve “Toma’nın Oğlu” anlamına gelmektedir.
Şehitler Köyü’nün eski ismi Doma köydür. İşte bu Doma isminin kaynağı da budur.
Bu nedenle Merhum Bosna lideri İzzet Begoviç’in adı, Türkçeleştirildiği takdirde: İzzet Beyoğlu tarzında ifade olunur.
Burada unutulmaması gereken husus, tarih boyunca İnegöl ve Domaniç yöreleri, tek idari birim ünitesi olarak değerlendirilmiştir ki bunda sözünü ettiğimiz isim bağlantısı, önemli bir etken olmuştur.
Recep Akakuş'un Köşe Yazısı...
