Bursa, yüzyıllar boyunca ateşle sınandı. Her yangın, şehri yeniden şekillendirdi; ama hiçbir felaket onu yıkamadı.
İşte geçmişten günümüze Bursa'da yaşanan büyük yangınlar!
Küllerinden Yeniden Doğan Şehir: Bursa
Osmanlı İmparatorluğu'na kısa bir süreliğine başkentlik yapmış, tarih kokan bu kadim şehir Bursa, geçmişte birçok felaketle yüzleşmiştir.
Bu felaketler arasında en büyük zararı veren ise yangınlar olmuştur. Halk, bu yıkıcı güçle kıyasıya mücadele etmiş, ancak kent defalarca ateşin etkisiyle yeniden şekillenmiştir.
Ne kadar felaket yaşarsa yaşasın, bu tarihi şehir hiçbir zaman pes etmemiş ve küllerinden yeniden doğarak, bir şehirden daha fazlası olduğunu kanıtlamıştır.
Her yangın, Bursa'ya yeni bir ders vermiş ve onu acılar içinde daha da güçlü kılmıştır.
Bursa, tarihin her döneminde ateşle mücadele etti
Osmanlı’ya bir dönem başkentlik yapmış, tarihiyle göz kamaştıran Bursa, geçmişinde sayısız felaket yaşadı. Ancak en yıkıcısı, şüphesiz yangınlardı.
Her kıvılcım, büyük bir volkan gibi patladı bu şehirde. Bazen bir gaz ocağı, bazen düşman işgali, bazen de doğa…
Ama netice hep aynıydı: Küllere dönen hanlar, yok olan çarşılar, sessizliğe gömülen tarih…
Bursa Tarihindeki Büyük Yangınlar
Bursa tarihinde kentin dokusunu ve yaşamını derinden etkileyen birçok yangın felaketi yaşanmıştır. İşte bu yangınlardan en bilinenleri ve etkileri:
1491 Fidan Han Yangını: Bilinen ilk büyük yangınlardan biridir.
1493 Çırapazarı, Çakırhamam ve Ulu Cami Yangını: Fidan Han yangınından sadece iki yıl sonra, Çırapazarı, Çakırhamam ve Ulu Cami çevresine yayılan bu yangın, şehrin çarşılarına ciddi zararlar vererek birçok yapının yeniden inşa edilmesini gerektirdi.
-
1512 - 1772 Arası Yoğun Yangın Dönemi: Bu geniş zaman diliminde Bursa'da ardı ardına yangınlar meydana geldi. Tuz Pazarı, Kayhan, Kapalı Çarşı ve Setbaşı Irgandı Köprüsü altındaki Ermeni mahallesinde çıkan yangınlar sonucunda 25 mahalle tamamen yandı. Bu felaketler, Sipahi Pazarı, Geyve Hanı, Çıra Pazarı ve Saraçhane ile birlikte birçok anıt yapının tahrip olmasına yol açtı. Bu döneme ait öne çıkan yangınlar şunlardır:
-
1584 Aktarlar Çarşısı Yangını: Emir Han'ın kuzey bitişiğindeki bu çarşıda çıkan yangın, yaklaşık 30 dükkanı kül etti ve Emir Han'ın bazı bölümlerine zarar verdi.
-
1608 Kapalı Çarşı Yangını: Bursa'yı basan haydutlar tarafından çıkarıldı.
-
1755 Kazzashane – Sipahi Çarşısı Yangını: Bu bölgeleri önemli ölçüde etkiledi.
-
1760 Bakırcılar Çarşısı Yangını: Çarşıda kalıcı hasarlar bıraktı.
-
-
1801 Büyük Yangın: Bursa'nın üçte ikisinin bir günde tamamen yanmasına neden olan, kent için çok ciddi kayıplarla sonuçlanan bir felakettir.
-
1854 Depremi ve Sonrası Yangınlar: "Küçük kıyamet" olarak bilinen bu şiddetli depremle birlikte, henüz yaraları sarılamayan şehri büyük yangınlar da vurdu. Şehrin yarısından fazlası yıkıldı.
-
1863 Setbaşı Yangını: Şehri ve Bursalıları ciddi şekilde etkileyen büyük bir yangındır.
-
1870 Kayhan Yangını: Kayhan Camii'nin tamamen yanmasına ve çevredeki dükkânların harabeye dönmesine neden olarak Bursa'ya maddi ve manevi büyük zararlar verdi.
-
1889 Ulu Cami Yangını ve Belediye Civarı Yangını: Ulu Cami'nin o dönem ahşap olan külahının tamamen yandığı ve kıvılcımların doğu minaresine kadar ulaştığı bir yangındır. Aynı yıl Belediye civarında da önemli bir yangın çıktı.
-
1904 Pirinç Han ve Kayhan Yangınları: Pirinç Han civarı ve Kayhan bölgelerini yeniden alevler sardı.
-
1922 Yunan İşgali Esnasında Çıkan Yangın (11 Eylül): Yunanlılar şehirden çekilirken, bugün Zafer Meydanı'nın bulunduğu bölgede büyük ve hatırı sayılır bir yangın çıkardılar.
-
1926 Kasım Uzun Çarşı Yangını: Bu yangın sonucunda 500'den fazla dükkan yok oldu, bu durum itfaiye teşkilatının modernizasyonu için önemli adımların atılmasına yol açtı.
-
1927 Büyük Çarşı Yangını: Tuz Pazarı–Kapalı Çarşı arasında çıkan bu yangında, çarşı esnafı ve ticari yapılar büyük zarar gördü. Dönemin yetersiz itfaiye sistemi nedeniyle yangına yeterli müdahale yapılamadı ve Kapalı Çarşı'daki Kaza Hanı ile Tuz Pazarı arasındaki bölüm tamamen yandı.
-
1958 Kapalı Çarşı Yangını (24 Ağustos): Kentin yaşadığı en büyük felaketlerden biri olan bu yangın, 1450 dükkan ve evi içindeki eşyalarla birlikte yok etti. Sahaflar Çarşısı'nda bir gaz ocağının devrilmesiyle başlayan yangın, büyük çabalara rağmen kontrol altına alınmakta zorlanıldı. Bu yangında Sahaflar Çarşısı, Aynalı Çarşı, Kuyumcular Çarşısı, Gelincik Çarşısı, Köfüncüler Çarşısı, Bakırcılar Çarşısı, Emir Han, Fidan Han, Ticaret Borsası, Yorgancılar, Arakiyeciler, Bedesten, Saraçhane, Şekercilerbaşı, Çırapazarı, Taşçılar, Koza Birliği, Müftülük binası, Doruk Tütün Deposu, Dernekler Birliği, Ziraat Bankası, İpekli Sanayi İstihlak Kooperatifi, Pirinç Hanı Cami, Tavuk Pazarı Cami, Vakıflar Müdürlüğü binası, itfaiye binası, bir gazete binası ve bir otel tamamen yandı. Cumhuriyet gazetesi bu yangını "Bursa kurulduğundan beri görülen en büyük yangın" olarak tanımlamıştır.
-
1978 Santral Garaj Yangını: Yine bir Ağustos günü gerçekleşen bu yangın, itfaiye teşkilatının yetersizliğini ortaya koyarak yeni grupların oluşturulmasına ve personel ile arazöz sayısının artırılmasına ön ayak oldu.
1958: Bursa’nın kalbi bir gecede küle döndü
24 Ağustos 1958 Pazar günü başlayan yangın, Kapalı Çarşı’nın Sahaflar bölümünde bir gaz ocağının devrilmesiyle başladı.
Lodosun etkisiyle alevler dakikalar içinde yayıldı. 6 arazöz, 2 motopomp ve 34 personelin tüm çabalarına rağmen yangın sabaha kadar sürdü.
10 saatlik alevin sonunda şehir yalnızca mallarını değil, tarihini, ruhunu ve belleğini de kaybetti.
Yanan sadece dükkanlar değil, tarihin kendisiydi
Bursa’da yanan sadece çarşılar değildi; hanlar, camiler, bankalar, dernek binaları, gazeteler ve daha fazlası alevlere teslim oldu.
Sahaflar, Aynalı Çarşı, Gelincik, Bakırcılar, Emir Han, Pirinç Han, Müftülük, Koza Birliği, İpekli Sanayi Kooperatifi, Ziraat Bankası…
Hepsi bir gece içinde kül oldu. Ulu Cami dört kez yanma tehlikesi atlattı, Pirinç Han bir saat içinde yok oldu.
Her yangın bir ders oldu, her külden bir gelecek doğdu
1958 yangını sonrası alınan önlemlerle Bursa İtfaiyesi yeniden yapılandırıldı.
Zamanla kurulan yeni istasyonlar ve modern araçlarla donatılan teşkilat, geçmişteki hatalardan ders çıkararak bugünkü halini aldı.
1999 itibariyle İtfaiye Daire Başkanlığı olarak hizmet veren yapı, artık 17 istasyon, 73 araç, KBRN ekipleri ve 24 saat nöbet sistemiyle görevde.
Günümüz Orman Yangınları
Bursa, sahip olduğu geniş ormanlık alanlar nedeniyle günümüzde de orman yangınlarıyla sıkça mücadele etmektedir.
Özellikle yaz aylarında artan sıcaklıklar ve ihmaller sonucu çıkan orman yangınları, kentin doğal güzelliklerine ve ekosistemine büyük zararlar vermektedir.
Uludağ etekleri ve çevresindeki kırsal alanlarda her yıl görülen bu yangınlar, geçmişteki çarşı yangınları gibi direkt kentsel dokuyu hedef almasa da, çevresel ve ekonomik açıdan ciddi kayıplara yol açmaktadır.
Gürsu ve Kestel Yangınları (Temmuz 2025)
Özellikle son günlerde Bursa'nın Gürsu (İpekyolu Mahallesi) ve Kestel (Ağlaşan Mahallesi) ilçeleri arasında çıkan ve rüzgarın etkisiyle hızla büyüyen orman yangınları, büyük endişe yaratmıştır.
Bu yangınlar nedeniyle Karahıdır, İğdir ve Avdancık gibi mahalleler tahliye edilmiştir.
Orhaneli ve Harmancık Yangınları (Temmuz 2025)
Orhaneli ilçesine bağlı Yakuplar Mahallesi'ndeki ormanlık alanda başlayan ve Harmancık ilçesine doğru ilerleyen yangınlar da Bursa'nın karşılaştığı güncel büyük orman yangınlarındandır.
Bu yangınlar nedeniyle Harmancık'a bağlı Dutluca, Ilıcaksu, Çamoğlu, Çatalsöğüt ve Çakmak, Orhaneli'ye bağlı Yakuplar ve Büyükorhan'ın Gedikler Mahallesi gibi yerleşim yerleri tedbir amaçlı boşaltılmıştır.
Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey, Harmancık'taki yangının 6 farklı bölgede aynı anda başlamasının düşündürücü olduğunu belirtmiştir.
Mustafakemalpaşa ve Karacabey Orman Yangınları
Bu ilçelerdeki geniş tarım arazileri ve ormanlık bölgeler de geçmişte önemli orman yangınlarına sahne olmuştur.
Özellikle anız yakma gibi insan kaynaklı nedenler bu bölgelerdeki yangınların başlıca sebepleri arasında yer almaktadır.
Uludağ ve Çevresi Yangınları
Uludağ Milli Parkı, Bursa'nın en değerli doğal miraslarından biridir ve geçmişte birçok kez orman yangınlarıyla mücadele etmiştir.
Özellikle yaz aylarında piknikçilerin ihmalleri veya yıldırım düşmesi gibi doğal nedenlerle çıkan yangınlar, Uludağ'ın eşsiz bitki örtüsüne zarar vermiştir.
İznik Gölü Çevresi ve Çevre İlçelerdeki Yangınlar
İznik Gölü'nün etrafındaki ormanlık ve tarım alanları da yangın riski taşıyan bölgelerdendir.
Orhaneli, Harmancık, Büyükorhan, Kestel ve Gürsu gibi ormanlık alanlara sahip ilçelerde, özellikle kuru ot ve ağaçlık alanların yoğun olduğu yerlerde sıkça yangın vakaları yaşanmaktadır.
Bursa, tarihini koruyarak geleceğe yürümek zorunda
Bursa, bu zorlu yangın tecrübelerine rağmen her seferinde küllerinden yeniden doğarak, direncini ve güzelliğini korumayı başarmıştır.
Bu durum, Bursa'nın sadece bir şehir değil, aynı zamanda tarihin ve kültürel mirasın canlı bir simgesi olduğunu gösteriyor.
Günümüzde modern itfaiye teşkilatı, geçmişteki acı tecrübelerden ders çıkararak sürekli gelişmekte ve bu kadim şehri yangınlara karşı korumak için hazır bulunmaktadır. ATB
İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!
Astroloji ve Rüya haberleri için TIKLAYINIZ!
Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!
Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!
