Tiroid bezi, boynun ön kısmında, adem elmasının hemen altında kelebek şeklinde yer alan küçük ama hayati bir organdır. Görevi vücut metabolizmasını düzenlemek olan tiroid bezi, nefes almadan kalp atışına, vücut sıcaklığından kilo kontrolüne kadar pek çok işlevde önemli rol oynar.
Bu bezde oluşabilecek herhangi bir anormallik, tüm vücudu etkileyebilir.
Tiroid Kanseri Nedir Ve Vücutta Nasıl Oluşur?
Tiroid kanseri, tiroid bezindeki hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalmasıyla oluşan kötü huylu tümörlerdir. Genellikle yavaş ilerleyen bir kanser türüdür. Tiroid bezi içindeki nodüller (küçük yumrular) çoğu zaman iyi huyludur ama bazıları zamanla kansere dönüşebilir.
Tiroid kanseri, kadınlarda erkeklere göre yaklaşık üç kat daha sık görülür. En sık 30-60 yaş aralığında teşhis edilir. Erken teşhis edildiğinde başarıyla tedavi edilebilme oranı oldukça yüksektir.
Tiroid Kanseri Türleri Nelerdir?
Tiroid kanserinin farklı türleri vardır ve her biri farklı seyir gösterir:
-
Papiller tiroid kanseri: En sık görülen türdür (%80’den fazlası). Yavaş büyür ve genelde tedaviye iyi yanıt verir.
-
Folliküler tiroid kanseri: Daha az yaygındır ama papiller tipe benzer şekilde iyi huyludur.
-
Medüller tiroid kanseri: Daha nadir görülür, genetik geçiş gösterebilir. Kalıtsal formları da vardır.
-
Anaplastik tiroid kanseri: En agresif ve nadir türdür. Hızla büyür ve yayılma eğilimi yüksektir.
Tiroid Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Tiroid kanseri erken evrelerde belirti vermeyebilir. Ancak bazı durumlarda şu şikayetler görülebilir:
-
Boyunda ele gelen sert ve büyüyen bir kitle
-
Yutma güçlüğü
-
Ses kısıklığı ya da seste kalınlaşma
-
Boğazda dolgunluk ya da baskı hissi
-
Boyun lenf bezlerinde büyüme
Bu belirtiler her zaman kanser anlamına gelmez ancak uzun süre devam ediyorsa mutlaka bir uzmana başvurmak gerekir.
Tiroid Kanseri Tanısı Nasıl Konur?
Tiroid kanserinin teşhisi için genellikle şu adımlar izlenir:
-
Fiziksel muayene: Boyundaki kitle ya da şişlik kontrol edilir.
-
Ultrason: Tiroid bezinin görüntülenmesi için kullanılır.
-
Kan testleri: Tiroid hormon düzeylerine ve tümör belirteçlerine bakılır.
-
İnce iğne aspirasyon biyopsisi (FNAB): Nodülden örnek alınarak kanser hücresi var mı bakılır.
-
Radyoaktif iyot taraması ya da sintigrafi: Nodülün işlevsel olup olmadığını gösterir.
Tiroid Kanserinin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tedavi, kanserin türüne, yayılma durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna göre planlanır. Uygulanan temel yöntemler şunlardır:
-
Cerrahi müdahale: En yaygın tedavi seçeneğidir. Tiroid bezinin bir kısmı ya da tamamı alınır. Buna tiroidektomi denir.
-
Radyoaktif iyot tedavisi: Cerrahiden sonra kalan tiroid hücrelerini yok etmek için uygulanır.
-
Hormon tedavisi: Tiroid tamamen alındıysa, hastaya ömür boyu tiroid hormonu takviyesi verilir.
-
Radyoterapi ve kemoterapi: Anaplastik gibi agresif türlerde ya da diğer yöntemlere yanıt vermeyen durumlarda uygulanır.
-
Hedefe yönelik tedaviler: Özellikle genetik mutasyon taşıyan medüller tiroid kanserinde kullanılır.
Tedavi Sonrası Süreç Nasıl İlerler?
Tiroid kanseri tedavi sonrası takip çok önemlidir. Hastalar genellikle 6 ayda bir kontrolden geçirilir. Hormon düzeyleri, tümör belirteçleri ve görüntüleme yöntemleriyle hastalık takibi yapılır.
Tiroid kanseri tekrarlayabilir ancak çoğu zaman erken evrede yakalanırsa başarıyla tedavi edilir. Papiller ve folliküler türlerde 10 yıllık sağkalım oranı %90’ın üzerindedir.
Tiroid Kanserinden Korunmak Mümkün mü?
Net olarak korunmak her zaman mümkün olmasa da bazı risk faktörlerinden uzak durmak faydalı olabilir:
-
Radyasyona aşırı maruz kalmamak
-
Genetik yatkınlık varsa düzenli kontrolleri aksatmamak
-
Sigara ve alkol kullanımını sınırlandırmak
-
Sağlıklı beslenmek ve iyot açısından dengeli beslenmeye dikkat etmek
Tiroid kanseri genellikle sessiz ilerler ancak erken teşhis edildiğinde tedaviye iyi yanıt verir. Boynunuzda ele gelen bir kitle, yutma güçlüğü ya da ses değişikliği fark ederseniz, vakit kaybetmeden bir endokrinoloji ya da kulak burun boğaz uzmanına görünmek önemlidir.
