Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2024 yükseköğretim beyin göçü verileri, mezunların yurtdışına yönelimleri hakkında dikkat çekici bilgiler sunuyor. Veriler, hem üniversite türüne, hem eğitim alanına hem de öğrenim diline göre farklılıklar gösteriyor.
Yükseköğretim Mezunlarının Beyin Göçü Oranı
2024 yılında yükseköğretim mezunlarının beyin göçü oranı %2,0 olarak gerçekleşti. Bu oran bir önceki yıl ile aynı kaldı. Cinsiyete göre bakıldığında, kadın mezunların beyin göçü oranı %1,6, erkeklerde ise %2,4 olarak ölçüldü.
Üniversite Türüne Göre Beyin Göçü
Devlet üniversitesi mezunlarında beyin göçü oranı 2023 yılında %1,7 iken 2024’te değişmeyerek aynı kaldı. Öte yandan vakıf üniversitesi mezunlarında beyin göçü oranı %4,3 olarak kaydedildi; bu oran 2023’e göre hafif bir düşüş gösterdi (%4,5’ten).
Vakıf üniversitesi mezunları arasında en yüksek göç oranı tam burslu öğrencilerde %8,3 olarak gözlemlendi. Kısmi burslu öğrencilerde bu oran %3,7, ücretli öğrencilerde ise %3,6 oldu.
Eğitim ve Öğretim Alanlarına Göre Beyin Göçü
Beyin göçü oranı alanlara göre incelendiğinde öne çıkan branşlar şunlar:
-
Bilişim ve iletişim teknolojileri: %6,7
-
Mühendislik, imalat ve inşaat: %4,4
-
Doğa bilimleri, matematik ve istatistik: %2,7
Bu veriler, özellikle teknoloji ve mühendislik alanlarının yurtdışında daha çok talep gördüğünü ortaya koyuyor.
Bölümlere Göre Beyin Göçü
2024’te en yüksek beyin göçü oranına sahip lisans programları sırasıyla:
-
Moleküler biyoloji ve genetik: %15,0
-
İşletme mühendisliği: %10,8
-
Elektronik mühendisliği: %9,6
-
Matematik mühendisliği: %9,5
-
Biyomühendislik: %9,4
Bu oranlar, bilim ve teknoloji alanında yetişmiş uzmanların yurtdışına yöneldiğini gösteriyor.
Öğrenim Diline Göre Beyin Göçü
Mezunların öğrenim dili de göç oranlarını etkiliyor. 2024 verilerine göre:
-
Fransızca eğitim alan mezunlar: %9,9
-
İngilizce eğitim alan mezunlar: %6,2
-
Almanca eğitim alan mezunlar: %5,9
-
Rusça eğitim alan mezunlar: %4,7
Fransızca eğitim alan mezunların yurtdışına yönelme oranı en yüksek olarak kaydedildi.
Mezunların Tercih Ettiği Ülkeler
Yükseköğretim mezunlarının en çok tercih ettiği ülkeler:
-
Amerika Birleşik Devletleri: %19,6
-
Almanya: %19,4
-
Birleşik Krallık: %11,3
-
Hollanda: %7,0
-
Kanada: %5,2
Öne çıkan bölümler ise ülkelere göre değişiyor:
-
ABD’ye göç edenler: en fazla elektrik-elektronik mühendisliği mezunları
-
Almanya, Birleşik Krallık, Hollanda’ya göç edenler: bilgisayar mühendisliği mezunları
-
Kanada’ya göç edenler: işletme mezunları
Beyin Göçü Trendleri ve Gelecek
2024 verileri, Türkiye’de yükseköğretim mezunlarının özellikle teknoloji ve mühendislik alanlarında yurtdışına yöneldiğini ortaya koyuyor. Vakıf üniversitesi mezunları ve tam burslu öğrenciler, beyin göçü oranlarında öne çıkarken, en çok tercih edilen ülkeler ABD, Almanya ve Birleşik Krallık oldu.
TÜİK, bir sonraki yükseköğretim beyin göçü haber bültenini Ekim 2026 tarihinde yayımlayacak.
