Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda zeytinlik alanların madencilik faaliyetlerine açılmasını da içeren torba yasa teklifinin ilk 11 maddesi kabul edildi. 21 maddeden oluşan teklifin özellikle 11. maddesi, çevre örgütleri, muhalefet partileri ve köylüler tarafından yoğun şekilde eleştiriliyor. Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) milletvekillerinin verdiği önergeyle söz konusu maddede bazı değişiklikler de yapıldı.
11. Madde Nasıl Değişti?
Yasa teklifine göre, Muğla’daki belirli bölgelerde bulunan zeytinlik alanlarda elektrik üretimi amacıyla madencilik faaliyetlerine izin verilebilecek. Teklifin ilk halinde şirketlerin, faaliyet yürüttükleri alanla eş değer büyüklükte zeytin sahası oluşturması öngörülüyordu. Ancak kabul edilen değişiklikle birlikte, artık şirketler taşınan veya kesilen ağaç sayısının en az iki katı kadar yeni zeytin ağacı dikmekle yükümlü olacak.
Zeytinliği kamulaştırılan arazi sahiplerinin yeni zeytinlik kurabilmeleri için tahsis edilecek arazilerle ilgili düzenleme de değiştirildi. Bu araziler artık Harçlar Kanunu’nun 63. maddesine göre belirlenen harca esas değerin yüzde biri üzerinden 20 yıl süreyle kiralanabilecek. Kira süresi sonunda yükümlülüklerini yerine getiren kiracılar, talepleri halinde bu süreyi 10’ar yıl uzatabilecek.
CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır, düzenlemeyi “Gece yarısı önerge veriyorlar” sözleriyle eleştirirken, “Koskoca TBMM beş tane şirketin CEO’su haline geldi” ifadelerini kullandı. CHP Ankara Milletvekili Semra Dinçer ise Meclis kürsüsüne çıplak ayakla çıkarak elinde zeytin dalıyla konuşma yaptı.
Öte yandan, çevre örgütleri, meslek odaları ve bazı sendikaların da destek verdiği sivil platformlar yasa teklifine karşı Ankara’da açlık grevine başladı. Toprağımızı Vermiyoruz Platformu adına konuşan Aslı Kahraman Eren, “Toprak olmazsa yurt olmaz” diyerek düzenlemeye tepki gösterdi. TEMA Vakfı ise yaptığı açıklamada, “Doğal ve kültürel varlıklarımız geleceğimizin teminatıdır” dedi.
Hükümet, teklif ile yenilenebilir enerji yatırımlarının önünü açmayı ve stratejik madenler için izin süreçlerini sadeleştirmeyi hedefliyor. Rüzgâr ve güneş enerjisi yatırımları başta olmak üzere, maden faaliyetlerinin hızlandırılması amaçlanıyor. Teklif, ÇED sürecinde kamu kurumlarından üç ay içinde görüş alınmaması durumunda projeye “izin verilmiş” sayılmasını da içeriyor.
Ayrıca, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG), devlet ormanlarında yürütülecek faaliyetler için firmalara 24 aya kadar bedelsiz izin verebilecek. Maden ruhsatı için yatırım teminatı şartı da getirilirken, üretim gerçekleştirmeyen firmaların ruhsatları iptal edilebilecek.
Yeni düzenlemeler, özellikle zeytinlik, orman ve tarım arazilerinin korunması konusunda ciddi kaygılara yol açarken; muhalefet partileri ve çevre savunucuları teklifin tamamen geri çekilmesi çağrısında bulunuyor.
