Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2014–2023 yılları arasında yükseköğretimden mezun olan bireylerin 2024 yılı istihdam, kazanç ve meslek uyumu verilerini açıkladı. Rapora göre, lisans mezunlarının kayıtlı istihdam oranı %75,0 olarak ölçüldü. Bu oran bir önceki yıla göre az da olsa bir düşüş anlamına geliyor. Ön lisans mezunlarında ise tablo daha dikkat çekici: Kayıtlı istihdam oranı 2023’teki %67,7’den %66,4’e geriledi.
TÜİK’in “Eğitim-İşgücü Veri Tabanı”na dayalı araştırması, üniversite eğitiminin iş gücü piyasasına nasıl yansıdığını bir dizi somut veriyle ortaya koyuyor. İşte öne çıkan başlıklar:
Tıp Mezunları Zirvede! En Yüksek İstihdam Oranı Sağlık Alanında..
2024 yılı itibarıyla lisans mezunları arasında en yüksek kayıtlı istihdam oranı %96,4 ile tıp bölümüne ait. Onu sırasıyla özel eğitim öğretmenliği (%95,1), elektrik öğretmenliği (%92,4), dil ve konuşma terapisi (%91,9) ve elektronik öğretmenliği (%91,9) izliyor.
Alan bazında bakıldığında ise sağlık ve refah lisans mezunları %86,7 ile en yüksek istihdam oranına sahip. Ardından mühendislik, imalat ve inşaat (%82,9), bilişim ve iletişim teknolojileri (%78,7), eğitim (%77,6) ve tarım (%74,6) geliyor.
Ön lisans seviyesinde ise polis meslek eğitimi %92,3 ile lider. Elektrik enerjisi üretim, iletim ve dağıtımı (%88,2) ve endüstriyel kalıpçılık (%87,4) gibi teknik bölümler üst sıralarda yer alıyor.
Diploma Var, Ama İş Bekliyor Ortalama İlk İş Bulma Süresi 14,4 Ay!
Bir yükseköğretim mezununun iş hayatına adım atması ortalama olarak 14,4 ay sürüyor. Bu süre lisans mezunları için geçen yıla göre sabit kalırken, ön lisans mezunlarında 15,9 aydan 16 aya çıktı.
Ancak bölüm bazında bu süre ciddi farklılıklar gösteriyor. Dil ve konuşma terapisi mezunları ortalama 2,2 ayda iş bulurken, tıp (4,1 ay) ve özel eğitim öğretmenliği (4,3 ay) gibi sağlık temelli bölümler de hızlı istihdam sağlıyor. Ön lisans tarafında ise polis meslek eğitimi bölümü 2,9 ayda mezunlarını iş gücüne kazandırıyor.
Pilotlar Zirvede! Kazancın En Yüksek Olduğu Bölümler Belli Oldu!
2024 verilerine göre pilotaj bölümü mezunları en yüksek kazanca sahip lisans mezunları oldu. Onları matematik mühendisliği, uzay mühendisliği, tıp ve uçak mühendisliği takip ediyor. Ön lisans düzeyinde en yüksek kazanç ise polis meslek eğitimi mezunlarına ait.
Kazanç düzeyi, mezuniyet sonrası hızlı istihdam imkânı ve sektör ihtiyaçları düşünüldüğünde, teknik ve sağlık alanlarının uzun vadede hâlâ "yatırım değeri" yüksek alanlar olduğunu gösteriyor.
Mezunların Yarısı Kendi Alanında Çalışmıyor
Üniversite diploması almış olmak, herkesin kendi mesleğini yaptığı anlamına gelmiyor. 2024 yılı itibarıyla ücretli çalışan lisans mezunlarının yalnızca %56,1’i kendi alanında çalışıyor. Ön lisans mezunlarında bu oran daha da düşük: %51,0.
Kendi alanında çalışabilen mezunların oranının en yüksek olduğu lisans alanı sağlık ve refah (%79,9) olurken, iş, yönetim ve hukuk (%79,4) ve eğitim (%63,8) gibi bölümler de öne çıktı. En düşük oran ise sosyal bilimler, gazetecilik ve enformasyon alanında yalnızca %20,1 ile kaydedildi.
Gençlere Yol Haritası! "Ne Okursam İş Bulurum?" Sorusunun Cevabı Bu Raporda..
TÜİK’in raporu, hem eğitim politikaları açısından hem de üniversite tercihi yapacak adaylar için önemli mesajlar içeriyor. Sağlık, mühendislik ve güvenlik temelli bölümlerin, hem istihdam oranı hem de kazanç düzeyi açısından avantaj sağladığı net biçimde görülüyor.
Ancak bu veriler yalnızca bölümleri değil, sistemin bütününü sorgulamak için de bir fırsat: Neden üniversite mezunlarının yarısı kendi alanında iş bulamıyor? Neden bazı bölümler mezun verirken istihdama neredeyse hiç yansımıyor?
Yükseköğretim İstihdam Göstergeleri her yıl güncelleniyor. TÜİK’in bir sonraki raporu Temmuz 2026’da yayımlanacak. O rapor, ekonomik dalgalanmalara, istihdam politikalarına ve gençlerin iş gücüne katılım düzeyine dair önemli bir yol haritası sunacak.
