Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nin Avrupa İş İstatistikleri Yönetmeliği kapsamında yapılan uyumlaştırma çalışmaları doğrultusunda, yıllık sanayi ve hizmet istatistiklerinde revizyona gidildi. Bu revizyonla birlikte girişimcilik ve iş demografisi göstergeleri de güncellendi. TÜİK verilerine göre, girişimlerin doğum oranı 2023 yılında yüzde 15,5 iken 2024’te yüzde 15,8’e yükseldi. İstihdamdaki pay ise her iki yılda da yüzde 4,9 olarak kayıtlara geçti.
2024 yılında doğan girişimler sektör bazında incelendiğinde, en yüksek pay yüzde 32,1 ile toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektöründe görüldü. Bu sektörü yüzde 16,8 ile ulaştırma ve depolama, yüzde 10,1 ile inşaat sektörü izledi. İllere göre dağılımda ise İstanbul yüzde 25,8 ile ilk sırada yer alırken, Ankara yüzde 7,5 ve İzmir yüzde 6,5 pay aldı.
Girişimlerin ölüm oranı yüzde 12,9
TÜİK verilerine göre, girişimlerin ölüm oranı 2022 yılında yüzde 12,9 oldu. Aynı yıl ölen girişimlerin istihdamdaki payı yüzde 4,2 olarak hesaplandı. Ölüm oranı 2021 yılında yüzde 11,9, istihdam payı ise yüzde 4,1 seviyesinde bulunuyordu. 2022 yılında faaliyetini sonlandıran girişimlerde en yüksek pay yüzde 35 ile toptan ve perakende ticaret sektöründe gerçekleşti. Bu alanı yüzde 16,3 ile ulaştırma ve depolama, yüzde 10,6 ile konaklama ve yiyecek hizmetleri izledi. İllere göre bakıldığında, ölen girişimlerin yüzde 25,7’si İstanbul’da, yüzde 7’si Ankara’da, yüzde 6’sı ise İzmir’de yer aldı.
Doğan girişimlerin yüzde 78,3’ü ayakta kaldı
2023 yılında kurulan girişimlerin yüzde 78,3’ü 2024 yılında faaliyetini sürdürdü. Bir yıllık hayatta kalma oranı 2022’de yüzde 75,2 olurken, iki yıllık hayatta kalma oranı yüzde 58,6 olarak gerçekleşti. Hızlı büyüyen girişimlerin oranı 2024’te yüzde 14,4, ceylan girişimlerin oranı ise yüzde 2,4 oldu.
Hızlı büyüyen girişimlerin yüzde 23,5’i imalat, yüzde 20,5’i toptan ve perakende ticaret, yüzde 15,2’si inşaat sektöründe faaliyet gösterdi. Ceylan girişimlerde de imalat sektörü yüzde 27 ile ilk sırada yer aldı. İmalat sanayinde 2024 yılında kurulan girişimlerin yüzde 57,8’i düşük teknoloji, yüzde 29,6’sı orta düşük teknoloji, yüzde 11,7’si orta yüksek teknoloji ve yüzde 0,9’u yüksek teknoloji ürünleri üretti.
2016-2020 döneminde kurulan girişimlerin ciro payı yüzde 16,6
Kuruluş yılı 2016-2020 arası olan girişimlerin 2024 yılındaki ciro payı yüzde 16,6 olarak hesaplandı. Bu grubu yüzde 14,1 ile 2011-2015 yılları arasında kurulan girişimler izledi. 2016-2020 döneminde kurulan girişimlerin istihdam payı yüzde 20,1 olurken, 2021 ve sonrasında kurulan girişimlerin istihdam payı yüzde 17,4 olarak kaydedildi.
Kuruluş yılı 1990 ve öncesi olan girişimler 2024 yılında ihracatta yüzde 17,3, ithalatta ise yüzde 28,4 pay aldı. 1996-2000 yılları arasında kurulan girişimler ise ihracatta yüzde 16,3, ithalatta yüzde 16,3 payla ikinci sırada yer aldı.
