Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün (SIPRI) Uluslararası Silah Transferi Eğilimleri Raporu, Avrupa'nın savunmada bağımsızlaşma çabalarının zorluklarını ortaya koyarken, Türkiye'nin silah ihracatında önemli bir ivme kazandığını gösterdi. Rapora göre, Türkiye’nin silah ihracatı yüzde 103 artarken, ithalatı yüzde 33 azaldı.
Avrupa, Savunmada ABD'ye Bağımlı
ABD'nin Avrupa'ya yönelik silah desteğini azaltma politikası, Avrupa Birliği'ni kendi askeri altyapısını güçlendirme arayışına yönlendirdi. Ancak SIPRI raporu, Avrupa’nın savunma bağımsızlığını sağlamasının kolay olmayacağını gösterdi. Raporda, 2020-2024 döneminde Avrupalı NATO üyelerinin ithal ettiği silahların yüzde 64’ünün ABD’den geldiği belirtildi.
ABD’nin sağladığı silahlar, ülkenin onayı olmadan kullanılamaz hale gelebiliyor. Örneğin, F-16 savaş uçaklarının üçüncü bir ülkeye transferi ABD iznine bağlı. Patriot hava savunma sistemleri, ABD’den gelen füzeler olmadan çalışamıyor. Ayrıca HIMARS füzeleri, hedefleri vurmak için ABD tarafından sağlanan GPS kodlarına ihtiyaç duyuyor.
Fransa, Avrupa’nın Lider Silah Üreticisi
Avrupa ülkeleri savunma stratejilerini çeşitlendirmeye çalışırken, kıtanın en büyük silah tedarikçisi Fransa oldu. 2020-2024 yılları arasında 65 ülkeye silah satan Fransa’nın en büyük müşterileri Hindistan ve Katar olarak öne çıktı. Öte yandan, AB ülkeleri içinde silah ithalatı en fazla azalan ülke İtalya oldu.
Türkiye Savunmada Güçleniyor
Türkiye, savunma sanayisinde bağımsızlaşma yolunda önemli adımlar attı. SIPRI raporuna göre, 2015-2019 döneminde küresel silah ihracatında yüzde 0,8’lik paya sahip olan Türkiye, 2020-2024 döneminde bu oranı yüzde 1,7’ye çıkararak yüzde 103’lük bir artış sağladı. Türkiye, dünyanın en büyük 25 silah ihracatçısı arasında 11. sıraya yükseldi.
Türkiye’nin en fazla silah ihraç ettiği ülkeler Birleşik Arap Emirlikleri, Pakistan ve Katar oldu. Aynı dönemde Türkiye’nin silah ithalatı ise yüzde 33 azaldı. 2015-2019 yıllarında küresel silah ithalatında yüzde 1,7’lik paya sahip olan Türkiye, 2020-2024 döneminde bu oranı yüzde 1,1’e düşürdü. En fazla silah ithal edilen ülkeler arasında İspanya, İtalya ve Almanya yer aldı.
Rusya’nın Silah İhracatında Büyük Düşüş
Raporda, Rusya'nın silah ihracatında büyük bir gerileme yaşadığı belirtildi. 2020-2024 döneminde Rusya'nın silah satışları yüzde 62 oranında düştü. Bunun başlıca nedenleri arasında, Rusya’nın Ukrayna savaşı nedeniyle kendi silahlarına daha fazla ihtiyaç duyması ve ABD ile müttefiklerinin uyguladığı yaptırımlar yer alıyor.
Rusya’nın en büyük silah alıcıları Hindistan (%38), Çin (%17) ve Kazakistan (%11) oldu. Ancak, Batı Afrika ülkelerindeki güvenlik endişelerinin artmasıyla birlikte, bu bölgeye yapılan silah ihracatında Türkiye’nin önemli bir tedarikçi haline geldiği görüldü. Türkiye, Batı Afrika’ya en fazla silah sağlayan üçüncü ülke olurken, Çin ve Fransa ilk iki sırada yer aldı.
