Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı 2025 Gelir Dağılımı İstatistikleri, ülkedeki kazanç yapısına dair dikkat çekici sonuçlar ortaya koydu. Bir önceki yılın gelirleri baz alınarak hazırlanan araştırma, hem gelir artışını hem de gelir adaletsizliğindeki değişimi gözler önüne seriyor. Rakamlar teknik gibi görünse de ortaya çıkan tablo, herkesin günlük hayatını yakından ilgilendiriyor.
En Yüksek Gelir Grubu Hâlâ Aslan Payını Alıyor
Araştırmaya göre, en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik kesim, toplam gelirin yüzde 48’ini alıyor. Bu oran geçen yıla göre çok küçük bir düşüş gösterse de hâlâ gelirin neredeyse yarısının toplumun en zengin beşte birlik kesiminde toplandığını ortaya koyuyor.
Buna karşılık, en düşük gelir grubundaki yüzde 20’nin payı yüzde 6,4 seviyesine çıktı. Artış sınırlı olsa da alt gelir grubunda küçük de olsa bir iyileşme olduğu görülüyor.
Gelir Eşitsizliği Azaldı Mı?
Gelir adaletsizliğini ölçen en önemli göstergelerden biri olan Gini katsayısı, 2025 sonuçlarına göre 0,410 olarak hesaplandı. Bu değer, bir önceki yıla kıyasla çok sınırlı da olsa düşüşe işaret ediyor.
Kısacası gelir eşitsizliği tamamen ortadan kalkmış değil, ancak çok hafif bir iyileşme eğilimi var. Sosyal transferler, emekli maaşları ve destekler devre dışı bırakıldığında eşitsizliğin belirgin şekilde arttığı da verilerde net biçimde görülüyor.
Ortalama Hane Geliri Rekor Artış Gösterdi
Türkiye genelinde yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri 662 bin TL’yi aştı. Bu, bir önceki yıla göre oldukça yüksek bir artış anlamına geliyor.
Kişi başına düşen yıllık ortalama gelir ise 332 bin TL seviyesine yükseldi. Artış oranı yüksek olsa da bu rakamların toplumun tüm kesimlerine eşit dağılmadığı da açıkça görülüyor.
En Yüksek Gelir Tek Kişilik Hanelerde
Gelir dağılımı hane yapısına göre incelendiğinde dikkat çeken bir tablo ortaya çıkıyor.
Tek kişilik haneler, yıllık ortalama 418 bin TL ile en yüksek kişi başı gelire sahip grup oldu.
En düşük gelir ise, birden fazla çekirdek ailenin birlikte yaşadığı hanelerde görüldü. Bu durum, hane kalabalığı arttıkça kişi başına düşen gelirin azaldığını net şekilde ortaya koyuyor.
Gelirin Yarısı Maaş ve Ücretlerden Geliyor
Toplam gelir içinde en büyük payı maaş ve ücret gelirleri aldı. Bu kalem, toplam gelirin yaklaşık yüzde 50’sini oluşturuyor.
Bunu müteşebbis gelirleri ve sosyal transferler izliyor. Emekli maaşları ile dul ve yetim aylıkları, sosyal transfer gelirlerinin çok büyük bölümünü kapsıyor.
Eğitim Seviyesi Geliri Doğrudan Etkiliyor
Eğitim düzeyi yükseldikçe kazanç da belirgin biçimde artıyor.
Yükseköğretim mezunları, yıllık ortalama 566 bin TL ile listenin zirvesinde yer alırken; herhangi bir okul bitirmeyenlerde bu rakam 184 bin TL civarında kaldı.
Bu tablo, eğitimin gelir üzerindeki etkisini bir kez daha net şekilde ortaya koyuyor.
Sektörlere Göre En Yüksek Gelir Hizmet Alanında
Sektörel dağılıma bakıldığında, en yüksek ortalama gelir hizmet sektöründe görülüyor.
Tarım sektörü ise en düşük gelir ortalamasına sahip alan olarak öne çıkıyor.
Yıllık gelir artış hızında ise inşaat sektörü ilk sırada yer aldı.
Bölgesel Farklar Dikkat Çekiyor
Bölgesel gelir dağılımında da ciddi farklar bulunuyor.
Ankara, İstanbul ve İzmir, kişi başına düşen gelirde üst sıralarda yer alırken; Van, Muş, Bitlis ve Hakkari’yi kapsayan bölge, en düşük ortalama gelirin görüldüğü yer oldu.
Gelir eşitsizliğinin en fazla hissedildiği bölgeler ile en dengeli dağılıma sahip bölgeler arasındaki fark da verilerde açıkça görülüyor.
Gelir Grupları Arasında Hareketlilik Var Ama Sınırlı
Araştırma, gelir grupları arasında geçişin zor olduğunu da ortaya koyuyor.
En düşük gelir grubunda yer alanların büyük kısmı bir sonraki yıl da aynı grupta kalırken, en yüksek gelir grubundakilerin çoğu yerini koruyor.
Bu durum, gelir artışına rağmen sınıfsal hareketliliğin sınırlı kaldığını gösteriyor.
Genel Tablo Ne Söylüyor?
TÜİK verileri, Türkiye’de gelirlerin arttığını ancak dağılımın hâlâ adil olmadığını gösteriyor. Küçük iyileşmeler olsa da yüksek gelir grubu ile düşük gelir grubu arasındaki fark dikkat çekici düzeyde devam ediyor.
Önümüzdeki dönemde açıklanacak yeni veriler, bu dengenin değişip değişmediğini daha net ortaya koyacak.
