Hayat Kurtaran Teknoloji; Hava Yastıkları!
Hava yastıkları, kazalar sırasında ciddi yaralanmaları önlemek için tasarlanmış hayati bir güvenlik sistemidir. 30 milisaniyede açılan bu sistem, binlerce hayatı kurtarmıştır.
Hava yastıkları 80'li yılların başında ortaya çıktıklarından beri binlerce hayatı kurtarmışlardır. Aslında hava yastıkları İkinci Dünya Savaşı sırasında uçakların yere çakılmalarında bir önlem olarak tasarlanmış ve ilk patent o zamanlarda alınmıştı.
Hava yastıklarının arabalara uygulanmasında birçok problemle karşılaşıldı. Basınçlı havanın araba içinde muhafazası, süratle şişmenin sağlanması, ani şişme sırasında yastığın patlamasının veya kişiye zarar vermesinin önlenmesi gibi.
Hava Yastığının Temel Parçaları Nelerdir?
1-Yastık
Hava yastığında üç ana parça vardır. Birincisi yastığın kendisi ki, ince naylon iplikten yapılmış ve konsolda bir silindir üzerine sarılmıştır. Aslında sürücü tarafındaki hava yastığı diğerlerinden farklıdır.
Diğerleri tipik bir silindir şeklinde iken sürücü tarafındaki direksiyonun ortasına uyacak şekildedir.
2-Sensör
İkinci olarak yastığa ne zaman şişeceğini bildiren, arabanın ön tarafında bir sensör vardır.
Bir tuğla duvara yaklaşık saatte 15 - 25 kilometre süratle çarpıldığında oluşacak kuvvet karşısında sinyal verecek şekilde ayarlanmıştır.
3-Şişirme Sistemi
Son olarak da şişirme sistemi vardır. Hava yastıkları sıkıştırılmış veya basınç altındaki havanın veya bir gazın salıverilmesiyle şişmezler. Bir kimyasal reaksiyonun sonucunda şişerler.
Bu kimyasal reaksiyonun ana maddesi 'sodyum azide'dir, yani NaN3. Normal şartlarda durağan olan bu molekül ısıtılınca anında ayrışır ve ortaya nitrojen gazı çıkar.
Çok az miktarından, yani 130 gramından 67 litre nitrojen çıkabilir.
Hava Yastığının Çalışma Prensibi Nedir?
Arabanın önündeki sensör belli bir seviyenin üstündeki çarpmada, NaNS'ün bulunduğu tüpe bir elektrik sinyali gönderir. Burada çok küçük bir spark oluşur ve bunun yarattığı ısıdan da NaN3 çözülür, açığa çıkan nitrojen hava yastığına dolar.
Bu işlemin tamamlanması sadece 30 milisaniye yani 0.030 saniye sürer. Bir saniye sonra yastık üzerindeki özel delikler vasıtası ile kendi kendine söner ve kazazedeye devamlı baskı yapılmasına mani olur.
Kimyasal Reaksiyon
Ancak bu ayrışmadan ortaya bir de sodyum (Na) çıkar ki, çok reaktiftir. Su ile birleşince vücuda bilhassa gözlere, buruna ve ağza ağır tahribat verebilir.
Bu tehlikeyi önlemek için hava yastığı üreticileri kimyasal reaksiyonda sodyum ile birleşebilecek bir gaz daha kullanıyorlar ki, bu da potasyum nitrattır (KNO3). Bu reaksiyondan da yine ortaya nitrojen çıkar.
Burada ilginç olan sensörün çarpmayı algılaması ile yastığın şişmesi arasında geçen zamandır. Sadece 30 milisaniye yani 0.030 saniye.
Hava Yastıklarının Avantajları Nelerdir?
1-Hızlı Tepki Süresi
Hava yastığı, çarpma anının üzerinden sadece 30 milisaniye sonra yani saniyenin yüzde üçü kadar bir sürede, üstelik saatte 322 km hızla patlar.
Bu hız, göz kırpışından daha kısa bir sürede gerçekleşir ve hava yastığı neredeyse roket hızında çalışır.
2-Güvenlik ve Koruma
Hava yastıkları özellikle kafa ve göğüs yaralanmalarını azaltmaya yöneliktir.
Yaklaşık 20 km/sa hızın üzerindeki kazalarda açılan hava yastıkları, içindeki nitrojen gazı sayesinde anında şişerek darbeyi absorbe eder ve hasarı minimize eder.
3-Standart Güvenlik Ekipmanı
Hava yastıkları, yeni oto modellerinde standart olarak sunulmaktadır.
Bu, araç içindeki herkesin güvenliğini artıran önemli bir özelliktir.
Hava Yastığı Lambası ve Sorunları
Airbag, otomobiller için en önemli güvenlik kaynakları arasındadır. Araçların güvenlik sistemlerinin sorunsuz olduğunu kontrol ederek seyahate çıkılmalıdır. Airbag sisteminin sorunu olup olmadığını anlamanın yollarından birisi lamba kontrolüdür.
“Airbag lambası neden yanar?” sorusunun cevapları arasında hava yastığı sisteminde sorun olması yer alır. Sensörlerin bozulması ya da hava yastığının kablolarında hasar oluşması ışık yanmasına sebep olur. Emniyet kemerindeki sorun, ön koltuğun alt kısmında kalan konnektördeki arıza gibi sebepler de bu duruma neden olabilir.
Hava Yastıkları Tehlikeli mi?
Çarpma şiddetini ciddi oranda düşüren hava yastıkları özellikle kafa ve göğüs yaralanmalarını azaltmaya yöneliktir.
Ancak hava yastıklarının, saatte yaklaşık 320 km hızla açılması, özellikle çocuklar gibi hassas yolcular için tehlikeli olabilir. Bu nedenle çocuklar hiçbir zaman ve hiçbir koşulda aracın ön koltuğuna oturtulmamalıdır.
Öte yandan hava yastıkları ağırlıklı olarak önden ve yandan gelecek darbelerden sürücü ve yolcuyu korumak için tasarlanmıştır.
Bu tür çarpışmaların yarısından fazlası ölüme sebebiyet veren kaza türleridir, dolayısıyla hava yastıklarının yarattığı tahribat, engel olduğu zarardan daha küçüktür denebilir.
Otomobilde Hava Yastığı Bakımı ve Kullanımıyla İlgili Öneriler
Hava yastıkları, araç güvenliğinin vazgeçilmez bir parçasıdır ve doğru bakım ve kullanım ile uzun yıllar boyunca etkili bir şekilde çalışabilir. İşte hava yastığı sisteminin bakımı ve kullanımıyla ilgili önemli öneriler:
Hava Yastığı Sistemi Kontrolleri
1-Düzenli Bakım ve Kontroller
Otomobilinizin hava yastığı sisteminin düzenli olarak kontrol edilmesi önemlidir. Üretici tarafından önerilen bakım programına uymalı ve belirli aralıklarla yetkili servislerde hava yastığı sistemi kontrol edilmelidir. Özellikle araçta bir kaza yaşandıysa, sistemin düzgün çalıştığından emin olunmalıdır.
2-Uyarı Işıklarını Takip Edin
Aracınızın gösterge panelinde yer alan hava yastığı uyarı ışığını düzenli olarak kontrol edin. Bu ışık, sistemde bir sorun olduğunda yanar. Eğer uyarı ışığı sürekli yanıyorsa veya belirli aralıklarla yanıp sönüyorsa, en kısa sürede yetkili bir servise başvurmalısınız.
Hava Yastığının Doğru Kullanımı
1-Emniyet Kemerini Kullanın
Hava yastıkları, emniyet kemeri ile birlikte çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Emniyet kemeri takılmadığında hava yastığı, beklenen korumayı sağlayamayabilir.
Araç içindeki tüm yolcuların her zaman emniyet kemeri takmasını sağlamak, hava yastıklarının etkinliğini artırır.
2-Çocuklar için Uygun Koltuk Kullanımı
Çocukların ön koltukta oturması, hava yastıklarının açılması sırasında ciddi yaralanmalara neden olabilir. Çocuklar, arka koltukta ve uygun çocuk güvenlik koltuklarında seyahat etmelidir. Bebek ve küçük çocuklar için arka koltukta, arkaya dönük çocuk koltukları kullanmak en güvenli seçenektir.
3-Sürücü Koltuğu Ayarları
Hava yastıklarının doğru çalışması için sürücü koltuğu ayarları önemlidir. Direksiyona çok yakın oturmak, hava yastığı açıldığında yaralanma riskini artırabilir. Koltuğunuzu, direksiyon ve hava yastığı arasında en az 25 cm mesafe olacak şekilde ayarlayın.
Hava Yastığı Sisteminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
1-Sensörlerin Korunması
Hava yastığı sensörleri, aracın çeşitli yerlerine yerleştirilmiştir ve genellikle aracın ön kısmında bulunurlar.
Bu sensörlerin etrafındaki bölgelerde herhangi bir modifikasyon veya tamir işlemi yapılırken dikkatli olunmalı ve sensörlerin hasar görmemesine özen gösterilmelidir.
2-Parça Değişimi ve Onarım
Hava yastığı sistemi ile ilgili herhangi bir parça değişimi veya onarım gerektiğinde, mutlaka yetkili servislerde işlem yaptırılmalıdır.
Yan sanayi ürünler kullanmak veya yetkisiz servislerde işlem yaptırmak, sistemin düzgün çalışmamasına ve güvenlik risklerine yol açabilir.
3-Hava Yastığı Ömrü
Hava yastıklarının da belirli bir ömrü vardır. Çoğu hava yastığı sistemi, 10 ila 15 yıl arasında etkili şekilde çalışır.
Üretici tarafından belirtilen sürelerde hava yastığı sisteminin değiştirilmesi veya kontrol edilmesi önerilir. Araç üreticinizin belirlediği periyodik bakım sürelerine dikkat ederek hava yastıklarının ömrünü takip edebilirsiniz.
Hava Yastığı Kullanım Önerileri
- Emniyet Kemerini Her Zaman Takın: Hava yastığı sistemi, emniyet kemeriyle birlikte çalışmak üzere tasarlanmıştır. Emniyet kemeri takılı değilse, hava yastığı kaza anında ciddi yaralanmalara, hatta ölüme neden olabilir. Her zaman emniyet kemerinizi doğru şekilde takın.
- Sürücü Koltuğu ve Direksiyon Mesafesi: Sürücü koltuğunuzu dik konumda tutun ve direksiyon ile aranızda en az 25 cm mesafe bırakmaya özen gösterin. Bu mesafe, hava yastığının açılması için yeterli alanı sağlar ve olası bir çarpmada yastığın etkinliğini artırır.
- Doğru Direksiyon Tutuşu: Direksiyonu saat 9.15 pozisyonunda tutun. Bu pozisyon, kaza anında hava yastığının açılması durumunda ellerinizin ve kollarınızın daha az zarar görmesini sağlar.
- Çocuklar Arka Koltukta Olmalı: 12 yaşından küçük çocuklar her zaman arka koltukta ve uygun çocuk koltuğunda seyahat etmelidir. Ön koltukta, özellikle arkaya dönük çocuk koltuklarında hava yastığı olan araçlarda çocukların oturtulması son derece tehlikelidir. Hava yastığı açıldığında çocuklara ciddi zarar verebilir.
- Yolcu Koltuğu Mesafesi: Ön yolcu da koltuğunu olabildiğince geriye çekerek ön panelden güvenli bir mesafe bırakmalıdır.
- Koltuk Başlıkları: Koltuk başlıkları, başınızla aynı hizada olmalı ve boynunuzu koruyacak şekilde ayarlanmalıdır.
Hava Yastığı Bakımı Önerileri
- Airbag İkaz Lambasını Asla Göz Ardı Etmeyin: Aracınızı çalıştırdığınızda hava yastığı ikaz lambası kısa bir süreliğine yanıp söner, bu normaldir. Ancak lamba sürekli yanıyorsa veya yanıp sönüyorsa, hava yastığı sisteminde bir arıza olduğu anlamına gelir. Bu durumda vakit kaybetmeden yetkili bir servise gitmelisiniz. Bu tür arızalar, sensörlerde, kablo bağlantılarında, kontrol ünitesinde veya yazılımda yaşanan sorunlardan kaynaklanabilir.
- Yetkili Servis Kontrolleri: Hava yastığı sistemi, gözle kontrol edilemeyecek hassas sensörler ve elektronik bileşenler içerir. Bu nedenle, düzenli periyodik bakımlarda hava yastığı sisteminin yetkili servis tarafından bilgisayara bağlanarak kontrol edilmesi şarttır.
- Hava Yastığı Ömrü: Hava yastıklarının ortalama ömrü 10 yıl olarak kabul edilse de, bu süre araç markasına, modeline ve üretim yılına göre değişebilir. Bazı lüks araçlarda bu süre 25 yıla kadar çıkabilir. Yaşlı araçlarda hava yastıklarının açılmama, zamansız açılma veya yırtılma gibi sorunlarla karşılaşma olasılığı artabilir. Eğer aracınız eskiyse, hava yastığı sisteminin kontrolünü düzenli olarak yaptırmayı unutmayın.
- Kaza Sonrası Değişim: Hava yastıkları, bir kez açıldıktan sonra kesinlikle yenisiyle değiştirilmelidir. Açılmış hava yastıklarının tamir edilmeye çalışılması veya yerine direnç takılması gibi uygulamalar, sistemin doğru çalışmasını engeller ve büyük risk oluşturur. İkinci el araç alırken bu gibi durumları anlamak için mutlaka oto ekspertiz yaptırılmalıdır.
- Sistemle Oynamayın: Hava yastığı sistemiyle kendiniz tamir veya değişiklik yapmaya kalkışmayın. En ufak bir müdahale bile sistemin işlevini bozabilir ve kaza anında yastıkların açılmamasına neden olabilir. Bu işi mutlaka uzmanlara bırakın.
- İç Mekanı Temiz Tutun: Hava yastığı açılma bölgelerine (direksiyon, ön panel vb.) herhangi bir eşya koymayın. Bu eşyalar, kaza anında hava yastığının tam olarak açılmasını engelleyebilir veya ek yaralanmalara neden olabilir.
Özetle: Hava Yastığı Kullanımı İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Hava yastığı uyarı ışığı sürekli yanarsa hemen servise gidin.
-
Direksiyon ve torpido bölümüne müdahale etmeyin.
-
Elektrik sistemi yılda bir kez kontrol ettirilmelidir.
-
Emniyet kemeri takmadan asla yola çıkmayın.
-
12 yaş altı çocuklar ön koltukta oturmamalıdır.
-
Kaza sonrası hava yastığı sistemini kontrol ettirin.
-
Direksiyon pozisyonunu göğüs hizasına ayarlayın.
-
Koltuk yanlarındaki hava yastıklarına engel olmayın.
-
Airbag sistemini gerekmedikçe devre dışı bırakmayın.
-
Araç servislerini ve güncellemeleri takip edin.
İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!
Astroloji ve Rüya haberleri için TIKLAYINIZ!
Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!
Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!