Keman Yayı Kedi Bağırsağından mı Yapılıyor? 10 Adımda Keman Çalmayı Öğren

Kemanın geçmişi koyun bağırsağından yapılan tellere, efsanevi Rönesans hikâyelerine ve günümüz ustalarına uzanıyor.

Peki, evde keman öğrenilir mi?

Madrid’in İşgalinden John Lennon’ın Ölümüne Kadar 8 Aralık Tarihte Bugün!

İçeriği Görüntüle

Keman Yayı Nelerden Yapılır?

Keman yayı genellikle pernambuco ağacından yapılır. Bu ağaç, dayanıklılığı, esnekliği ve titreşimi iyi iletme özellikleriyle keman yayı için ideal kabul edilir.

Yayı oluşturan teller ise, at kılından, özellikle de Moğolistan veya Sibirya'dan gelen beyaz atların kuyruk kıllarından elde edilir. Bu kıllar, doğru sürtünmeyi sağlayarak keman tellerini titreştirir.

Kaliteli bir yayda 150 ila 200 adet at kuyruğu kullanılır. Kedilerin bu süreçle ilgisi ise bilimsel değil, popüler efsanelerden biridir.

Keman telleri çeşitli malzemelerden üretilir

• Bağırsak telleri: Geçmişte, özellikle Rönesans ve Barok dönemlerinde, koyun veya keçi bağırsakları keman teli yapımında kullanılırdı. Bu bilgi doğrudur. Bağırsak telleri sıcak ve zengin bir tona sahipti.

• Sentetik teller: Günümüzde en yaygın kullanılan teller sentetik malzemelerden, genellikle naylon çekirdek üzerine metal sargı ile üretilir. Bu teller daha dayanıklı, neme daha az duyarlı ve daha stabil bir ton sunar.

• Çelik teller: Genellikle başlangıç seviyesi kemanlarda veya daha parlak bir ton istenen durumlarda kullanılır.

Keman yayının üretimi oldukça özenli bir süreçtir. Pernambuco ağacı, belirli bir şekilde kesilip şekillendirilir. Ardından, at kılları yaya özel bir teknikle bağlanır ve yay üzerindeki gerginlik ayarlanır.

Teller ise, seçilen malzemeye göre özel makinelerde bükülür, sarılır ve cilalanır.

Kemanın Kökenleri ve Tarihi

Modern kemanın atası 16. yüzyılda Kuzey İtalya’da ortaya çıktı. İlk kemanların Andrea Amati tarafından 1555 civarında yapıldığı kabul edilir.

Brescia ve Cremona şehirleri, keman yapımında öncüdür. Amati ailesi, daha sonra efsanevi Stradivari ve Guarneri ustalarının da önünü açtı.

Bu dönemde Andrea Amati, Gaspar da Salò ve Giovanni Paolo Maggini gibi ustaların isimleri öne çıkar. Keman, viyola da gamba ve rebec gibi yaylı çalgıların evrimiyle ortaya çıkmıştır.

Kemanın tarihi boyunca önemli gelişmeler yaşanmıştır:

• Barok Dönemi (17. - 18. yüzyıl): Kemanın popülaritesi artmış, Stradivari, Guarneri ve Amati gibi ünlü keman yapımcıları eserler vermiştir. Keman konçertoları ve sonatlar bu dönemde gelişmiştir.

• Klasik Dönem (18. yüzyıl sonu): Keman, orkestralarda ve oda müziğinde daha merkezi bir rol oynamıştır.

• Romantik Dönem (19. yüzyıl): Keman virtüözleri ortaya çıkmış, keman tekniği ve ifade gücü zirveye ulaşmıştır. Paganini gibi isimler bu döneme damgasını vurmuştur.

• 20. Yüzyıl ve Sonrası: Keman, modern müzikte de yerini almış, caz, folk ve diğer müzik türlerinde de kullanılmıştır.

Dünyaca Ünlü Keman Üretim Merkezleri

Günümüzde dünyanın en önemli keman üretim merkezleri arasında hala Kuzey İtalya, özellikle de Cremona şehri başı çekmektedir.

Cremona, Stradivari ve Guarneri gibi efsanevi keman yapımcılarına ev sahipliği yapmış ve yüzyıllardır keman yapım geleneğini sürdürmüştür.

Bununla birlikte, Almanya'nın Markneukirchen bölgesi ve Fransa'nın Mirecourt şehri de geleneksel ve kaliteli keman üretimiyle tanınan önemli merkezlerdir.

Son yıllarda Çin, uygun fiyatlı ve kaliteli kemanların üretiminde de önemli bir rol oynamaya başlamıştır.

Kemanın Parçaları ve Özellikleri

Keman, dikkatle bir araya getirilmiş birçok parçadan oluşur ve her bir parçanın kendine özgü bir işlevi vardır:

• Göğüs (Üst Tabla): Kemanın ana ses kutusunun üst kısmıdır. Genellikle ladin ağacından yapılır ve sesin rezonansını ve projeksiyonunu sağlar. Üzerinde "f" delikleri bulunur.

• Sırt (Arka Tabla): Genellikle akçaağaçtan yapılır. Göğüs ile birlikte kemanın rezonansını etkiler.

• Yanlıklar (Yan Şeritler): Göğüs ve sırtı birbirine bağlayan, kemanın yan kısımlarını oluşturan akçaağaçtan yapılmış şeritlerdir.

• Sap: Akçaağaçtan yapılır ve kemanın gövdesinden burguluğa kadar uzanır. Parmak tahtası bu sapın üzerine yerleştirilir.

• Parmak Tahtası: Abanoz ağacından yapılan, keman tellerinin üzerinde parmakların basıldığı pürüzsüz yüzeydir. Abanoz, sertliği ve dayanıklılığı nedeniyle tercih edilir.

• Eşik (Köprü): Akçaağaçtan yapılmış, telleri belirli bir yükseklikte tutan ve tellerin titreşimlerini göğüse ileten küçük bir parçadır.

• Kuyruk Parçası: Tellerin kemanın alt kısmında bağlandığı parçadır.

• Burguluk ve Burgular: Tellerin gerginliğini ayarlamak için kullanılan, kemanın en üst kısmında yer alan burguların bulunduğu bölümdür. Burgular genellikle abanoz veya gül ağacından yapılır.

• Fikse (İnce Ayar Mekanizması): Kuyruk parçasına bağlı olan ve tellerin daha hassas bir şekilde akort edilmesini sağlayan küçük metal parçalardır.

• Çenelik: Kemanın omuz ve çene arasına rahatça yerleştirilmesini sağlayan aparattır.

• Can Direği: Göğüs ve sırt arasında dikey olarak duran küçük bir ahşap parçadır. Sesin göğüsten sırtlığa iletilmesine yardımcı olur ve kemanın ses kalitesi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.

• Bas Bar (Bas Latası): Göğüsün iç kısmında uzunlamasına uzanan bir ahşap parçadır. Kemanın sesini güçlendirir ve rezonansını artırır.

Keman yayı ve teli nasıl üretilir?

Keman yayları genellikle Pernambuco ağacından yapılır. Bu ağaç, Brezilya menşelidir ve esnekliğiyle meşhurdur.

Yay kılları ise genellikle beyaz at kuyruğu kılından elde edilir.

Teller, eskiden koyun bağırsağından yapılırken, günümüzde çelik, nikel, tungsten veya sentetik çekirdekli teller kullanılır.

Keman Öğrenimine Dair İpuçları

Keman çalmak sabır ister. Temel ses çıkarma ve nota bilgisi 2-3 ayda edinilebilir. Ancak doğru pozisyon, yay kullanımı ve melodi çalma becerisi için ortalama 6-12 ay gerekir. Konser seviyesinde icra ise yıllar sürebilir.

• Kaç günde keman öğrenilebilir? Keman çalmayı "öğrenmek" kişiden kişiye değişir ve ne kadar iyi çalmak istediğinize bağlıdır. Temel seviyede bir kaç basit şarkıyı çalabilmek için bile genellikle birkaç ay düzenli pratik gerekir. Kemanın temellerini kavramak ve basit melodileri çalmak haftalar sürebilir. Ancak kemanda ustalaşmak ve ileri seviye eserleri çalmak yıllar süren bir adanmışlık gerektirir.

• Evde tek başına keman öğrenilebilir mi? Teorik olarak mümkündür, ancak oldukça zordur ve genellikle tavsiye edilmez. Özellikle başlangıçta doğru duruş, yay tutuşu, ton çıkarma gibi temel teknikleri öğrenmek için bir öğretmenin rehberliği çok önemlidir. Kendi kendinize yanlış alışkanlıklar edinmeniz, ileride düzeltilmesi çok daha zor sorunlara yol açabilir. Ancak temel bir başlangıç yaptıktan sonra online kaynaklar veya derslerle kendinizi geliştirebilirsiniz.

• İnternet çağında bu soruya evet cevabını vermek mümkün. YouTube, Udemy, online özel ders platformları ve mobil uygulamalar ile evde keman öğrenmek mümkündür. Ancak temel tekniğin yanlış öğrenilmesi, ileride alışkanlık bozukluklarına neden olabilir. Başlangıçta bir uzmandan yönlendirme almak önerilir.

Dünyaca Ünlü Kemancılar

Keman tarihine damga vurmuş, dünya çapında tanınmış birçok kemancı var. İşte onlardan bazıları:

• Niccolò Paganini (1782-1840): "Şeytan Kemancı" lakabıyla anılan İtalyan virtüöz ve besteci. Keman tekniğinde çığır açmış ve neredeyse insanüstü yeteneğiyle efsanelere konu olmuştur.

• Jascha Heifetz (1901-1987): Litvanya doğumlu Amerikalı kemancı. Buz gibi soğuk ve teknik mükemmelliğiyle tanınır, 20. yüzyılın en büyük kemancılarından biri olarak kabul edilir.

• Yehudi Menuhin (1916-1999): Amerikalı-İngiliz kemancı ve orkestra şefi. Çocuk deha olarak ünlenmiş, uzun ve başarılı kariyeri boyunca hem virtüözlüğü hem de insancıl kişiliğiyle saygı görmüştür.

• Itzhak Perlman (d. 1945): İsrail asıllı Amerikalı kemancı. Sıcak tonu, lirik çalımı ve sahne karizmasıyla dünya genelinde sevilir.

• David Oistrakh (1908-1974): Sovyet kemancı. Geniş repertuvarı, güçlü ve asil tonuyla tanınır.

• Isaac Stern (1920-2001): Ukrayna doğumlu Amerikalı kemancı. Özellikle 20. yüzyıl müziğine yaptığı katkılar ve genç müzisyenlere mentorluğuyla bilinir.

• Anne-Sophie Mutter (d. 1963): Alman kemancı. Hem klasik repertuvarı hem de çağdaş müzik performanslarıyla dikkat çeker. Özellikle Karajan'ın keşfettiği bir yetenekti.

• Joshua Bell (d. 1967): Amerikalı kemancı. Karizmatik sahne duruşu ve yorumlarının derinliğiyle geniş kitlelere ulaşmıştır.

• Maxim Vengerov (d. 1974): Rus kemancı. Teknik ustalığı, tutkulu yorumları ve çok yönlülüğüyle günümüzün önde gelen kemancılarından biridir.

• Hilary Hahn (d. 1979): Amerikalı kemancı. Yorumlarındaki hassasiyet, teknik mükemmellik ve zengin tonuyla beğeni toplar.

Ünlü Türk Kemancılar

Türkiye'den de keman sanatına önemli katkılar sağlamış ve uluslararası alanda tanınmış birçok yetenekli kemancı bulunmaktadır:

• Suna Kan (1936-2023): "Harika Çocuk" lakabıyla anılan, Türk keman virtüözü. Uluslararası sahnelerde Türkiye'yi başarıyla temsil etmiş, Türk müziğine büyük hizmetlerde bulunmuştur. Türk Beşleri'nin eserlerini ve klasik repertuvarı ustalıkla yorumlamıştır.

• Ayla Erduran (d. 1934): Uluslararası alanda tanınmış bir başka "Harika Çocuk". Özellikle Bach ve Beethoven yorumlarıyla öne çıkmış, birçok önemli orkestrayla sahne almıştır.

• Cihat Aşkın (d. 1968): Günümüzün önde gelen Türk kemancılarından. Keman eğitimine ve Türk müziğinin keman repertuvarına katkılarıyla tanınır. Birçok genç yeteneğe ilham vermektedir.

• İdil Biret (d. 1941) - Piyanist olsa da, kemancılarla birçok kez sahne almıştır ve Türk klasik müziğinin önemli isimlerindendir. (Not: İdil Biret piyanisttir ancak Türk klasik müzik dünyasındaki önemli yeri nedeniyle zaman zaman kemancılarla birlikte anılabilir.)

• Soyoung Yoon (d. 1983): Kore asıllı olmasına rağmen Türk vatandaşı olan ve uluslararası keman yarışmalarında önemli başarılar elde eden bir kemancıdır.

10 Adımda Keman Çalmayı Öğrenmenin Pratik Yolları

Evde veya bir öğretmen eşliğinde keman öğrenirken size yardımcı olabilecek pratik adımlar:

1. Doğru Kemanı Edinin: Başlangıç için uygun boyutta ve kalitede bir keman seçimi çok önemlidir.

2. Temel Keman Aksesuarlarını Hazırlayın: Reçine, omuzluk (pad), akort cihazı, yedek tel ve temizleme bezi gibi aksesuarları edinin.

3. Kemanı Akort Edin: Akort cihazı kullanarak kemanınızı doğru bir şekilde akort etmeyi öğrenin.

4. Doğru Duruşu Oturtun: Kemanı doğru bir şekilde tutmak, rahat ve ergonomik bir duruşa sahip olmak, hem ses kalitesi hem de uzun vadeli pratik için hayati öneme sahiptir.

5. Yayı Doğru Tutmayı Öğrenin: Yay tutuşu, keman çalmanın en kritik unsurlarından biridir. Başlangıçta yayı doğru şekilde kavramak ve dengesini sağlamak için bolca pratik yapın.

6. Açık Tellerde Yay Çekme Pratiği Yapın: Önce açık teller üzerinde düzgün ve pürüzsüz bir ton çıkarmak için yayı çekme pratiği yapın. Yayı köprüye paralel ve belirli bir hızda çekmeye odaklanın.

7. Temel Notaları Öğrenin: Parmak tahtası üzerindeki notaların yerlerini ve bu notaları basarken parmaklarınızı doğru pozisyonda tutmayı öğrenin.

8. Basit Melodilerle Başlayın: Tek telli basit melodilerle pratik yaparak notaları birleştirmeyi ve ritim duygusunu geliştirmeyi deneyin. Basit eserlerle başla: Twinkle Twinkle gibi çocuk melodileri.

9. Düzenli Pratik Yapın: Günde 15-30 dakika bile olsa düzenli ve odaklanmış pratik, hızlı ilerlemenin anahtarıdır.

10. Sabırlı Olun ve Keyfini Çıkarın: Keman öğrenmek bir maratondur, sprint değil. Zorluklarla karşılaşsanız bile sabırlı olun ve müziğin keyfini çıkarmayı unutmayın. Mümkünse bir keman öğretmeniyle çalışmak, yanlış alışkanlıkları önlemek ve daha hızlı ilerlemek için en etkili yoldur. Her gün çalış: Günde 20 dakika bile yeterlidir, ama her gün.

Keman Hakkında İlginç Bilgiler

• Şeytanın Enstrümanı: Orta Çağ'da ve hatta daha sonraki dönemlerde, keman ve diğer yaylı çalgıların yüksek sesleri ve bazı sanatçıların virtüözlükleri, bazı çevrelerde bu çalgıların "şeytanın enstrümanı" olduğuna dair inançlara yol açmıştır. Özellikle Niccolò Paganini'nin inanılmaz yeteneği, bu tür söylentileri körüklemiştir.

• Amati, Stradivari, Guarneri'nin Sırrı: Bu efsanevi keman yapımcılarının kemanlarının neden bu kadar eşsiz bir sese sahip olduğu hala tam olarak çözülememiş bir sırdır. Bazıları kullanılan özel ağaçların (küçük Buz Devri dönemindeki ağaçların daha yavaş büyümesi), bazıları verniğin formülünün, bazıları ise yapım tekniklerinin bu sırrın anahtarı olduğunu düşünür.

• Kemanın İlk Başlarda Dans Müziğinde Kullanılması: Günümüzde klasik müziğin vazgeçilmez enstrümanı olan keman, ilk ortaya çıktığı dönemlerde daha çok halk müziği ve dans müziği için kullanılıyordu. Asilzadelerin saraylarında ve eğlencelerinde yaygın olarak yer alıyordu.

• Böcek Delikleri: Bazı eski kemanlarda bulunan minik böcek deliklerinin, kemanın ses kalitesini olumlu yönde etkilediği gibi ilginç bir teori de vardır. Bu deliklerin, ahşabın yaşlanma sürecini hızlandırarak daha iyi bir rezonans sağladığı düşünülür. Ancak bu bilimsel olarak kanıtlanmış bir durum değildir.

• Kemanın İnsan Anatomisiyle Benzerliği: Kemanın birçok parçasının insan vücudundaki organlara benzetilmesi ilginçtir: "boyun" (sap), "sırt" (arka tabla), "göğüs" (üst tabla), "kalp" (can direği) gibi. Bu benzetmeler, enstrümanın insan sesine yakınlığına ve ifade gücüne bir gönderme olabilir.

• Stradivarius kemanlarının reçetesi hâlâ tam bilinmiyor.

• II. Dünya Savaşı'nda Naziler, bazı Yahudi keman ustalarının atölyelerini yaktı; bu yüzden bazı yapım teknikleri sonsuza dek kayboldu.

• Dünyada “çevre dostu yay” üretimi için sentetik kıl çalışmaları devam ediyor.

• Yaylı enstrümanların sesi, insan sesine en yakın olarak kabul edilir.

• Bazı kemanlarda kullanılan cila, İtalyan şarap üretim tekniklerinden esinlenerek yapılmıştır. ATB

  

  İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!

  Astroloji ve Rüya haberleri için TIKLAYINIZ!

  Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!

  Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!