Doğu’nun uç noktalarından biri olan Hakkari, son dönemde sıkça sarsıntılarla gündeme geliyor. Bu durum, bölgenin deprem potansiyelini yeniden tartışmaya açtı. Uzmanlar, fay hatlarının durumu, olası depremler ve yapı güvenliği konusunda dikkat çeken uyarılar yapıyor. Peki Hakkari gerçekten bir deprem bölgesi mi, hangi uzman görüşleri öne çıkıyor?
Hakkari’nin Jeolojik Konumu ve Fay Hatları
- Hakkari, Türkiye’nin aktif fay kuşaklarından biri olan Güneydoğu Anadolu Bindirme Kuşağı içinde yer alıyor. Bölge, özellikle Şemdinli-Yüksekova fay zonu ile komşu durumda.
- Akademisyenler, Hakkari ve çevresindeki fay hatlarının “diri fay” kategorisinde olduğuna dikkat çekiyor. Bu fayların geçmişte uzun süre sessiz kalmış olması, gelecekte kırılma potansiyeli taşımalarıyla bağlantılı olarak değerlendiriliyor.
- Van YYÜ, MTA, AFAD ve diğer kurumlar, özellikle Yüksekova-Şemdinli fay zonu, Başkale ve Erciş bölgelerinde kazı çalışmaları yürütüyor; fayların ne zaman kırıldığına dair jeolojik analizler planlanıyor.
Uzman Uyarıları: “Bölge Kırılabilir” Görüşü
Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, Naci Görür, Okan Tüysüz ve Diğerleri
- Dört deprem bilimci, ilk kez ortak görüş belirterek Hakkari için M7 büyüklükte bir deprem ihtimali üzerinde uzlaştıklarını açıkladı. Bu uzmanlar ayrıca kentsel dönüşüm ve yapı güvenliğini öncelikli hale çağırdı.
- Prof. Dr. Ercan, bölgede “deprem boşluğu” bulunduğunu ve kırılmamış fay segmentlerinin gerilim biriktirdiğini belirtti.
- Prof. Dr. Naci Görür ise, bölgedeki depremlerin Bitlis-Zağros bindirme kuşağı ile bağlantılı olabileceğini belirtiyor; aynı zamanda heyelan riski konusunda dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor.
Prof. Dr. Okan Tüysüz’ün Değerlendirmesi
- Tüysüz, bölgenin Şemdinli, Yüksekova ve Başkale fay hatlarından etkilendiğini, bu fayların geçmişte 7,2 büyüklüğünde depremler üretmiş olabileceğini söylüyor.
- Ancak Tüysüz, “bugün yaşanan orta ölçekli depremler mutlaka büyük depremin habercisi değildir” yaklaşımıyla da temkinli bir tutum sergiliyor.
Prof. Dr. Hasan Sözbilir’in Uyarısı
- Şırnak, Hakkari ve Siirt’i kapsayan aktif fay analizlerinde Prof. Dr. Sözbilir, 30 fay hattının uzun süredir kırılmamış olmasını göz önüne alarak “deprem üretme zamanı gelmiş” uyarısı yaptı.
- Ayrıca bu fay alanlarında yapılaşma kontrolünün sıkılaştırılması gerektiğini vurguluyor.
Hakkari İçin Deprem Beklentisi ve Risk Ölçeği
- Bazı uzmanlar, Hakkari’de M7 düzeyinde bir depremin olma ihtimalini açıkça dile getiriyor.
- Diğer uzmanlar, kırılmamış faylar üzerindeki gerilimin artmış olabileceğini ancak bunun her zaman büyük bir depremle sonuçlanmayacağını belirtiyor.
- Ayrıca bölgenin topoğrafik yapısı, yamaç eğimleri ve heyelan potansiyeli de değerlendirilmesi gereken ayrı bir risk faktörü olarak uzmanlar tarafından ele alınıyor.
Yapılan Bilimsel Çalışmalar ve Gözlemler
- Hakkari bölgesinde kazı çalışmaları başlatıldı; özellikle Yüksekova-Şemdinli fay zonunda eski kırıkları ortaya çıkarmaya yönelik jeolojik örneklemeler yapılıyor.
- Dron uçuşları, zemin harita çalışmaları ve paleosismolojik analizlerle fay zonunun kırılma döngüsü incelenmeye çalışılıyor.
- Bu tür çalışmalar, hangi fay segmentlerinin daha aktif olduğu, ne sıklıkla kırıldığı ve hangi büyüklükte depremler üretebileceği konusunda önemli ipuçları verecek.
Risk Azaltma ve Hazırlık Önerileri
Uzmanlar, Hakkari halkı ve yerel yöneticiler için şu önerileri öne çıkarıyor:
- Riskli yapıların tespiti ve güçlendirilmesi
- Kentsel dönüşüm projelerinin bilimsel haritalara dayalı yürütülmesi
- Acil durum planlarının halkla paylaşılması
- Eğitim ve farkındalık çalışmalarının yaygınlaştırılması
- Dere yataklarına yapılaşma izni verilmemesi, yapı ruhsatlarında jeolojik incelemelerin zorunlu olması
Hakkari için yapılan bu değerlendirmeler, bölgenin “depreme hazırlıksız” olmaması gerektiğini gösteriyor. Uzmanların uyarıları, önlemlerin geciktirilmemesi gerektiğini vurgular nitelikte.
