Ancak asıl çarpıcı düşüş, yıllık toplam tirajlarda yaşandı. 2023'e kıyasla %27,5 oranında gerileyen tiraj, 462 milyon 707 bin adede düştü. Yaygın (ulusal) gazeteler toplam tirajın %80,1’ini oluştursa da, tiraj kaybı hem ulusal hem de yerel basını derinden etkiledi.
Yerel Medya Sayıca Çok, Etkide Zayıf
Resmi ilan alan gazetelerin %95,9’u yerel, sadece %3,1’i ulusal, %1,1’i bölgesel yayınlardan oluşuyor. Ancak tiraj açısından tablo tersine dönüyor. Sayıca baskın olan yerel medya, tiraj pastasında oldukça küçük bir dilime sahip.
Uzmanlar, bu tabloyu “yerel basın ayakta kalmaya çalışıyor ama okur sadakati kırıldı, içerik üretimi daraldı, reklam geliri yok denecek kadar az” şeklinde yorumluyor.
Dijital Medya Tırmanışta: 349 Site, 9 Milyar Ziyaretçi
2024 yılı verileri, dijital medyanın yükselişini de net şekilde ortaya koyuyor. Resmi ilan yayımlama hakkına sahip internet haber sitesi sayısı 349’a ulaşırken, bu siteler yıl boyunca 9,2 milyar tekil ziyaretçiye ve 46,7 milyar sayfa görüntülemeye ulaştı.
Bu devasa trafiğin %56’sı genel kategorideki haber sitelerine, %68,6’sı ise sayfa görüntüleme bazında yine bu genel haber sitelerine ait. BİK Analitik sistemiyle ölçümlenen bu veriler, artık okuyucunun ekran başında olduğunu ve haber tüketiminin dijitalde yoğunlaştığını açıkça gösteriyor.
Aylık Dergiler Öne Çıktı, Günlük Yayın Sayısı Azaldı
Resmi reklam yayımlayan dergilerin %51,9’u aylık, geri kalanları ise iki aylık, haftalık, üç aylık, on beş günlük ve günlük formatlarda yayınlanıyor. Bu çeşitlilik, basılı dergilerin farklı hedef kitlelere yönelik yayın stratejileri geliştirdiğini ortaya koyuyor.
Buna karşın, resmi ilan alan gazetelerin %60,6’sı günlük, %39,4’ü ise haftada iki-altı gün yayın yapıyor. Ancak toplam tirajın %99,6’sı günlük yayınlardan, yalnızca %0,4’ü haftalık veya daha seyrek çıkanlardan oluşuyor.
İçeriklerde Haber Ağırlığı Ezici
Toplam 2.040 süreli yayının %88,8’i haber/siyasi/güncel içerik üretiyor. Sektörel, kültür, ekonomi gibi alanlar ise toplamın yalnızca küçük bir bölümünü oluşturuyor. Bu durum, medyanın içerik çeşitliliğinde zayıflama eğilimine girdiğini ve politik/güncel içeriklerin hâkimiyetini sürdüğünü gösteriyor.
Gazeteci Kim? Nerede? Hangi Eğitimle?
2024 yılı itibarıyla resmi ilan yayımlayan gazetelerde 4.315 kişi çalışıyor. Bu kişilerin:
- %44,5’i muhabir
- %26,5’i sayfa sekreteri
- %19,4’ü sorumlu müdür
- %7,4’ü yazar
- %2,1’i haber müdürü
eğitim durumlarına bakıldığında ise çalışanların %37,8’i lise, %34’ü lisans mezunu.
Dijital tarafta ise resmi ilan yayımlayan haber sitelerinde çalışan sayısı 3.404. Bu çalışanların %56,3’ü lisans mezunu ve unvanlara göre dağılımda internet editörleri (%36,3) dikkat çekiyor. Dijitalin dinamik yapısı, klasik gazetecilik pozisyonlarını dönüştürmeye başlamış durumda.
Değerlendirme: Dönüşüm Kaçınılmaz, Ancak Herkes Hazır mı?
Veriler, Türkiye'de medya alanında kaçınılmaz bir dijital dönüşümün sürdüğünü gösteriyor. Ancak bu dönüşümün başta yerel medya olmak üzere tüm sektör oyuncuları için sancılı geçtiği bir gerçek. Tirajlar düşüyor, içerik tekdüzeleşiyor, istihdam daralıyor. Medyada ayakta kalanlar, içerik kalitesi, dijital adaptasyon ve kamu desteğiyle bu zorlu dönemi aşabilecek gibi görünüyor.
