Türkiye’de emeklilik için temel şartlar arasında yaş, sigorta süresi ve prim günü bulunuyor. Ancak çalışma imkânı olmayan ya da prim gün sayısı eksik kalan vatandaşlar için yeni fırsatlar doğuyor.
İsteğe bağlı sigorta sistemi, bu kişiler için emeklilik yolunu açıyor.
İsteğe Bağlı Sigortayla Çalışmadan Emeklilik
İsteğe bağlı sigorta sayesinde düzenli prim ödeyen vatandaşlar, herhangi bir işte çalışmadan da emeklilik hakkı elde edebiliyor.
İlk kez başvuracak kişiler, “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” ile ikamet ettikleri yerdeki SGK il müdürlüklerine veya merkezlerine müracaat edebiliyor.
Başvuru işlemleri aynı zamanda e-Devlet üzerinden de yapılabiliyor. Daha önce isteğe bağlı sigortalı olup ara verenler ise sisteme geri dönmek için talep dilekçesi vermekle yükümlü.
Kimler Yararlanabiliyor?
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yürütülen uygulamadan yararlanmak için şu koşulların sağlanması gerekiyor:
Türkiye’de ikamet etmek,
Zorunlu sigortalı bir işte çalışmamak,
Ay içinde 30 günden az çalışanlar için prim tamamlama hakkına sahip olmak,
Malullük veya yaşlılık aylığı almıyor olmak,
18 yaşını doldurmuş olmak.
Bu koşulları yerine getiren vatandaşlar, kendi primlerini ödeyerek çalışmadan emeklilik hakkı kazanabiliyor.
Prim Tutarı ve Ödeme Detayları
İsteğe bağlı sigorta primleri, belirlenen kazancın %32’si üzerinden hesaplanıyor. 2025 yılı itibarıyla asgari ücret baz alınarak en düşük aylık prim 8.321 TL olarak belirlendi.
Sigortalılar isterlerse bu tutarın 7,5 katına kadar daha yüksek prim ödeyebiliyor. Sigorta süresi, başvurunun SGK kayıtlarına geçtiği tarihten itibaren başlıyor ve emeklilik hesaplamasında bu tarih esas alınıyor.
Bağ-Kur Kapsamında Değerlendiriliyor
İsteğe bağlı sigorta kapsamında yapılan ödemeler, Bağ-Kur (4B) statüsünde değerlendiriliyor. Tam emeklilik için 9000 prim günü, kısmi emeklilik için ise 5400 prim günü gerekiyor.
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan kadınlarda bu süre 7200 gün olarak uygulanıyor. 2008 sonrası sigorta girişi olan kadınlar, 9000 prim gününü 2035 yılına kadar tamamladıklarında 58 yaşında; erkekler ise 60 yaşında emekli olabiliyor. Primini 5400 güne tamamlayanlar için yaş şartı kadınlarda 61, erkeklerde 63 olarak belirlenmiş durumda.
SSK Üzerinden Emeklilik İmkanı
1 Ekim 2008 öncesinde sigorta girişi olanlarda emeklilik statüsü, son 7 yıldaki 2520 prim gününe göre belirleniyor. Bu dönemde hangi statüye (SSK veya Bağ-Kur) daha fazla prim ödenmişse, emeklilik o kurum üzerinden gerçekleştiriliyor.
Eksik primi olan vatandaşlar, 1260 günden az isteğe bağlı prim ödeyerek SSK üzerinden emekli olma şansına da sahip. 1 Ekim 2008 sonrasında sigorta girişi olanlarda ise emeklilik, en çok primin yatırıldığı kurum üzerinden yapılıyor.
Ev Kadınlarına ve Esnafa Devlet Desteği
Hükûmet, emeklilik sisteminde yeni düzenlemelere hazırlanıyor. Özellikle ev kadınlarına prim desteği gündemde. Yeni formüle göre, ev kadınlarının isteğe bağlı sigorta primlerinin üçte birini devlet karşılayacak.
Ayrıca esnaflar için prim gün şartının 7200 güne düşürülmesi planlanıyor. Bu adım, isteğe bağlı sigortalılara da 1800 günlük avantaj sağlayacak.
Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma
İsteğe bağlı sigortalılar, genel sağlık sigortası (GSS) kapsamında değerlendiriliyor. Bu sayede yalnızca sigortalı kişiler değil, bakmakla yükümlü oldukları eş ve çocuklar da sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyor.
Uzmanlar, isteğe bağlı sigortanın özellikle çalışma imkânı olmayan ev kadınları, serbest meslek sahipleri ve prim eksiği bulunan vatandaşlar için büyük bir fırsat sunduğunu vurguluyor.
Yeni formül, milyonlarca vatandaşa çalışma şartı olmadan emeklilik yolunu açarken, sosyal güvenlikte kapsamın genişlemesi bekleniyor.
