Son zamanlarda kakao üretimindeki rekolte kayıpları ve iklim değişikliğinin etkisiyle dünya genelinde kakao fiyatlarında sürekli bir artış yaşanıyor. Bu durum, çikolata ve diğer kakao bazlı ürünlerin maliyetlerini artırarak tüketiciye yansıyor ve tedarik zincirinde ciddi sıkıntılara yol açıyor.
Uzmanlar, kakao üretim bölgelerinde yaşanan iklim değişikliğinin, özellikle de aşırı sıcaklar, kuraklık ve aşırı yağışlar gibi aşırı hava koşullarının, rekolte kayıplarını artırdığını belirtiyor. Afrika'da başta olmak üzere, dünya genelindeki ana kakao üretim bölgelerinde bu sorunlarla karşı karşıya kalındığı bildiriliyor.
Kakao fiyatlarındaki sürekli artış, tüketici fiyatlarını etkiliyor ve endüstriyel üreticileri de zorluyor. Çikolata ve kakao bazlı ürünlerdeki maliyetlerin artması, üreticilerin kar marjlarını azaltıyor ve sonuç olarak tüketicilere yüksek fiyatlarla yansıyor.
Özellikle kakao endüstrisinde faaliyet gösteren şirketler, maliyetlerin artmasından dolayı zor durumda kalıyorlar. Üretim maliyetlerinin artması, şirketlerin karlılığını olumsuz etkiliyor ve rekabet gücünü azaltıyor. Bu durum, sektördeki oyuncuların üretimi durdurma veya ürünlerin fiyatlarını artırma gibi zor kararlar almasına neden olabilir.
Tedarik zincirinde yaşanan bu sıkıntılar, çikolata ve diğer kakao bazlı ürünlerin tedarikini ve çeşitliliğini olumsuz etkiliyor. Tüketiciler, belirli ürünlerde stok sıkıntısı yaşayabilir ve taleplerini karşılamak için farklı markalara yönelebilirler. Bu da pazar dinamiklerini değiştirerek sektördeki dengeleri etkileyebilir.
Bu durumun çözümü için, kakao üretiminde verimliliği artıracak ve iklim değişikliğine dayanıklı çeşitlerin geliştirilmesini teşvik edecek uzun vadeli çözümlere ihtiyaç vardır. Ayrıca, kakao üreticilerine destek sağlayacak politikaların oluşturulması ve kakao endüstrisindeki tüm paydaşların iş birliği yapması gerekmektedir.
Sonuç olarak, kakao fiyatlarındaki sürekli artış ve rekolte kayıpları, çikolata ve diğer kakao bazlı ürünlerde tedarik sıkıntısı ve yüksek maliyetlerle sonuçlanabilir. Bu durum, endüstriyel üreticilerin ve tüketicilerin üzerinde olumsuz etkiler bırakabilir ve sektörde dengeleri değiştirebilir. Bu nedenle, uzun vadeli çözümler ve sektör genelinde iş birliği önemlidir.
Dünyanın büyük ilgi gösterdiği kakao ve çikolata ürünleri, önümüzdeki süreçte ulaşması zor bir hal alabilir. Bunun nedeni, küresel kakao çekirdeği arzındaki düşüş. Özellikle son üç yılda en büyük kakao çekirdeği üreticilerinden biri haline gelen ülkeler olan Gana, Fildişi Sahili ve Ekvador'da ciddi rekolte kayıpları yaşanmaktadır. Bu rekolte azalışı, kakao fiyatlarının artmasına ve dolayısıyla çikolata endüstrisini etkilemeye başlamıştır.
Uluslararası Kakao Örgütü, dünya genelindeki kakao çekirdeği erişiminin 2024'te de zorluğunu sürdüreceğini ve bunun fiyatlara yansıyacağını açıklamıştır. Önde gelen çikolata markaları arasında yer alan Hershey ve Cadbury gibi markalar da çikolata sektöründeki ek fiyat artışlarının nedenini kakao maliyetlerine bağlamışlardır.
İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Kazım Taycı, kakao rekolte düşüşlerinin stokların azalmasına neden olduğunu belirtmiştir. Taycı, kakao çekirdeği miktarının toplam ihtiyacın 550 bin ton kadar altında olduğunu ifade etmiş ve iklim krizinin yanı sıra artan maliyetlerin köylülerin kakao ağaçlarına bakımını olumsuz etkilediğini vurgulamıştır.
Kakao yağı ve kakao tozu fiyatlarındaki artış, mal ihtiyacı olan ve bu malı alamayan tüketicilerin taleplerini artırmıştır. Bu durum, fiyatların daha da hızlı bir şekilde yükselmesine neden olmuştur. Nisan ayındaki hasatta beklenenden az mahsul elde edilmesi durumunda ve Haziran'da rekoltenin toparlanmaması halinde kakao borsasında düşüş yaşanması zor olacaktır. Türkiye'de kakao yağı ve kakao tozuna erişimde şu anda bir sorun olmasa da, yeni bir hasat kötü geçerse ürünlere erişim daha da zorlaşabilir.
Şubat ayında, bir ton kakao çekirdeğinin fiyatı 1977'den bu yana ilk kez 5 bin dolara ulaşmıştır. Ancak bir haftadan kısa bir süre sonra fiyatlar, 47 yıl önceki rekoru aşarak ton başına 5.5 bin dolara yükselmiştir. Fildişi Sahili çiftçilerinin 1 Ekim'den 10 Mart'a kadar limanlara sevk ettiği kakao miktarı, geçen yılın aynı dönemine göre %29 düşmüştür.
Mondelēz International Türkiye Genel Müdürü İhsan Karagöz, iklimsel nedenlere bağlı beklenmedik bir sorun yaşandığını ifade etmiştir. Karagöz'e göre, dünya sürdürülebilir olmayan kakao üretiminin bedelini ödemektedir ve üretim daha sürdürülebilir yollarla yapılmalıydı. Bu ani krizin etkilerini üreticilerin iki yıldır yansıtmak zorunda olduğunu belirten Karagöz, bundan sonrasını tahmin etmenin zor olduğunu ve şirketlerin sorunun bir kısmını uzun vadeli anlaşmalar yaparak aşmaya çalıştığını dile getirmiştir.
