Bir Yanda Mühendislik Harikası, Diğer Yanda Türk Sinemasının Dünya Zaferi
26 Mayıs, tarih sahnesinde hem teknolojik ilerlemelere hem de kültürel başarılara ev sahipliği yapmış bir gün. Paris’te Eyfel Kulesi’nin ilk asansörünün halka açılmasıyla Fransız mühendisliği göklere çıkarken, Türkiye’den bir film Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye kazanarak dünya sahnesinde bir ilke imza attı.
Eyfel Kulesi'nin İlk Asansörü Halka Açıldı
Paris’in simgesi Eyfel Kulesi, 1889 yılında tamamlandığında dönemin en büyük mühendislik başarılarından biriydi. Ancak 26 Mayıs günü kuleyi görmek isteyen ziyaretçiler için büyük bir yenilik hayata geçti: İlk asansör sistemi halkın kullanımına açıldı.
Bu mekanizma sayesinde ziyaretçiler artık tepeye yürüyerek değil, teknolojiyle çıkıyordu. Fransız mühendis Gustave Eiffel’in adını taşıyan kule, bu tarihten sonra yalnızca demir yığınından ibaret bir yapı değil, modernliğin ve turizmin merkezi haline geldi.
“Yol” Filmi Cannes’da Altın Palmiye Kazandı
Türk sinema tarihinin dönüm noktalarından biri de 26 Mayıs 1982’de yaşandı. Yılmaz Güney’in senaryosunu yazdığı, Şerif Gören’in yönettiği Yol filmi, dünyanın en prestijli film festivallerinden biri olan Cannes’da Altın Palmiye’yi kazandı. Üstelik ödülü, Costa Gavras’ın Kayıp (Missing) filmiyle paylaştı.
Cezaevindeki mahkumların kısa süreli izinle dışarı çıkmalarını ve yaşadıkları trajedileri anlatan film, dönemin siyasi ve toplumsal yapısını eleştirerek uluslararası alanda büyük ses getirdi. Yol, sadece bir sinema başarısı değil, aynı zamanda Türkiye'nin karanlık dönemlerine tutulmuş bir ayna olarak kabul edildi.
Tarihte 26 Mayıs’ta Yaşanan Diğer Önemli Olaylar
961 – II. Otto Alman Krallığı'na Oturdu
Avrupa tarihinin güçlü figürlerinden II. Otto, Almanya tahtına geçti. Kutsal Roma İmparatorluğu’nun yönetiminde etkili olan Otto, sonrasında da imparatorluk tacını taktı.
1538 – Jean Calvin Cenevre’den Sürgün Edildi
Protestanlık mezhebinin en etkili isimlerinden Calvin, Cenevre’den sürüldü. Ancak üç yıl sonra geri döndüğünde katı bir teokratik rejim kurdu. Bu yönetim anlayışı, uzun yıllar boyunca Avrupa’nın dini yapısını etkiledi.
1647 – Amerika’da İlk “Cadı” İdamı
Alse Young isimli bir kadın, Amerikan kolonilerinde “cadılık” suçlamasıyla idam edilen ilk kişi oldu. Hartford’ta darağacına gönderilen Young, sonrasında başlayacak cadı avlarının da sembolü haline geldi.
1926 – Millî Mücadele’ye Katılmayan Memurların Görevine Son Verildi
Cumhuriyet rejimini sağlamlaştırma çabaları kapsamında çıkarılan bu yasa, halkın güvenini kazanmamış memurların sistemden temizlenmesini amaçladı.
1938 – Atatürk Ankara’dan Son Kez Ayrıldı
Mustafa Kemal Atatürk, sağlığının kötüye gitmesi nedeniyle Ankara’dan İstanbul’a son kez ayrıldı. Bu ayrılış, bir dönemin kapanışına işaret etti.
1957 – Abant Depremi 52 Can Aldı
Bolu’nun Abant bölgesinde meydana gelen 7.1 büyüklüğündeki depremde 52 kişi hayatını kaybetti. Bu afet, Marmara hattındaki sismik riskin bir kez daha altını çizdi.
1966 – Denizlispor Kuruldu
Denizli’de iki gençlik kulübünün birleşmesiyle Denizlispor Futbol Kulübü kuruldu. Bugün hâlâ profesyonel liglerde mücadele eden kulüp, o gün temellerini attı.
1970 – Tupolev Tu-144 Mach 2’yi Aştı
Sovyet yapımı Tu-144, sesin iki katı hızını aşarak dünyada Mach 2’ye ulaşan ilk sivil süpersonik yolcu uçağı oldu. Concorde’dan önce havalanmasıyla “sesten hızlı uçuşta ilk” unvanını kazandı.
1973 – Çetin Altan’a Roman Ödülü
Orhan Kemal Roman Ödülü, Büyük Gözaltı romanıyla Çetin Altan’a verildi. Eser, yazarın 12 Mart Muhtırası sonrası yaşadıklarını anlatıyor.
Yeni Dönemin Dikkat Çeken Gelişmeleri
- 1983 – Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) kuruldu, Erdal İnönü ilk genel başkan seçildi.
- 1992 – Talip Apaydın, Köylüler romanıyla Orhan Kemal Roman Ödülü’ne layık görüldü.
- 1993 – Salman Rüşdi’nin tartışmalı kitabı Şeytan Ayetleri, Aydınlık gazetesi tarafından yayımlanınca toplatıldı.
- 1997 – Susurluk kazasının duruşmasında kamyon şoförüne para ve tazminat cezası verildi.
- 1999 – Danıştay, başörtüsüyle görev yapmayı reddeden memurların uyarı yapılmadan işten çıkarılmasına onay verdi.
- 2003 – Trabzon’da Ukrayna Havayolları’na ait uçak düştü, 75 kişi yaşamını yitirdi.
- 2006 – Cava Adası’nda meydana gelen depremde 5.700’den fazla kişi hayatını kaybetti.
- 2008 – Çin’de büyük su taşkınları başladı, 148 kişi öldü.
- 2022 – Gaziantep Emniyet Müdürlüğü’ne saldırı girişimi düzenlendi.
Peki Sizin İçin 26 Mayıs’ta Yaşanan En Önemli Olay Nedir?
