Savunma Sanayisi Neden Önemlidir?
Savunma sanayisi, bir ülkenin sadece askeri gücünü değil, aynı zamanda siyasi caydırıcılığını ve küresel etkisini de belirleyen kilit alanlardan biridir. Savaş uçağından tanklara, insansız hava araçlarından siber güvenlik altyapılarına kadar uzanan bu geniş alanda güçlü olmak, hem ulusal güvenliği sağlamak hem de dışa bağımlılığı azaltmak açısından büyük önem taşır. Bugün dünyada sadece birkaç ülke bu alanda tam bağımsız ve lider konumdadır.
Savunma Gücü Nasıl Ölçülür?
Bir ülkenin savunma sanayisindeki gücü, birkaç temel kritere göre ölçülür: yıllık savunma bütçesi, yerli üretim kapasitesi, ileri teknoloji kullanımı, dışa bağımlılık oranı, küresel silah ihracatı ve operasyonel kabiliyet. Bu kriterler bir araya getirildiğinde, dünyanın en güçlü 10 ülkesi listesi aşağı yukarı netleşir.
Amerika Birleşik Devletleri
ABD, açık ara dünyanın en güçlü savunma sanayisine sahiptir. 2025 itibarıyla yıllık savunma bütçesi 880 milyar dolar seviyesindedir. Boeing, Lockheed Martin, Raytheon, Northrop Grumman gibi dev şirketleri barındıran ABD, F-35 savaş uçağı, Patriot hava savunma sistemi, nükleer denizaltılar ve yüzlerce farklı savunma sistemini hem üretmekte hem de ihraç etmektedir.
Çin
Çin, son 20 yılda savunma alanında devrim niteliğinde atılımlar yapmıştır. Yaklaşık 300 milyar dolarlık bütçesiyle dünyanın en büyük ikinci savunma ekonomisine sahiptir. Özellikle siber savunma, hipersonik füze teknolojileri ve insansız sistemler alanında ciddi yatırımlar yapmaktadır. Çin'in yerli savaş uçağı J-20 ve uçak gemileri bu gücün simgesidir.
Rusya
Rusya, tarihsel olarak savunma sanayisine büyük yatırım yapan ülkelerden biridir. Tank, roket sistemi ve hava savunma sistemleri (örneğin S-400) konusunda dünyanın en gelişmiş ülkelerindendir. Her ne kadar ekonomik yaptırımlar ve savaşlar savunma sanayisini zorlamış olsa da, Rusya halen global savunma ihracatında ilk üçte yer almaktadır.
Hindistan
Hindistan, dünyanın en büyük dördüncü savunma bütçesine sahip ülkelerindendir. Hem yerli üretimi artırmak hem de dışa bağımlılığı azaltmak amacıyla "Make in India" politikası kapsamında ciddi yatırımlar yapmıştır. Nükleer başlık taşıma kapasiteli füzeler, insansız sistemler ve yerli savaş uçağı projeleri bu alanda öne çıkar.
Birleşik Krallık
İngiltere, özellikle deniz gücü ve siber savunma alanında dünyada önde gelen ülkeler arasındadır. BAE Systems gibi savunma devi firmalarıyla füze teknolojilerinde ve nükleer denizaltı üretiminde söz sahibidir. Ayrıca NATO içindeki etkin pozisyonu sayesinde operasyonel gücü oldukça yüksektir.
Fransa
Fransa, hem kara hem de hava kuvvetleri açısından gelişmiş bir savunma altyapısına sahiptir. Rafale savaş uçakları, Leclerc tankları ve nükleer denizaltılarla dikkat çeker. Ayrıca küresel savunma ihracatında ilk 5’te yer alır. Fransız savunma şirketleri, Avrupa'daki ortak projelerde de kritik roller üstlenmektedir.
Almanya
Almanya, özellikle kara sistemleri, zırhlı araçlar ve topçu teknolojileri konusunda öne çıkar. Leopard 2 tankları dünya çapında kullanılmaktadır. Rheinmetall ve Krauss-Maffei Wegmann gibi büyük firmaları bünyesinde barındırır. NATO’nun Avrupa ayağında lojistik ve mühimmat gücüyle kritik bir yere sahiptir.
Güney Kore
Güney Kore, savunma sanayisinde son yıllarda hızlı bir yükseliş göstermiştir. K2 Black Panther tankları, K9 obüsleri ve KF-21 yerli savaş uçağı gibi projelerle adından söz ettirmektedir. Aynı zamanda Asya’da hem Çin hem de Kuzey Kore tehdidine karşı caydırıcı güç inşa etmektedir.
İsrail
İsrail, özellikle teknoloji tabanlı savunma sistemleriyle öne çıkar. Iron Dome hava savunma sistemi, insansız hava araçları ve siber güvenlik alanında dünyaya örnek olmuş bir savunma altyapısına sahiptir. Savunma bütçesi küçük görünse de (yaklaşık 24 milyar dolar), verimlilik ve teknoloji seviyesi açısından dünyada ilk 10’dadır.
Türkiye
Türkiye, savunma sanayisinde son yıllarda ciddi bir atılım yaparak listeye dahil olmayı başarmıştır. Özellikle insansız hava araçları (Bayraktar TB2, Akıncı), zırhlı araçlar, SİHA sistemleri, yerli füze ve radar teknolojileriyle dikkat çekmektedir. 2023 yılı itibarıyla Türkiye’nin savunma ihracatı 5 milyar doları aşmıştır. TUSAŞ, ASELSAN, ROKETSAN gibi kurumlar bu büyümenin lokomotifidir.
Savunma sanayisi, sadece savaş zamanı değil barış döneminde de caydırıcılık sağlar. Bu alanda öne çıkan ülkeler, kendi güvenliklerini sağlarken aynı zamanda diğer ülkelere savunma sistemleri satarak küresel güç dengesinde söz sahibi olur. Türkiye’nin de içinde yer aldığı bu liste, teknolojik üretimin artık sadece sanayi değil stratejik bir güç alanı olduğunu da göstermektedir.
