Depremler yalnızca binaları sarsmakla kalmaz, aynı zamanda beraberinde büyük yangın riskini de getirir. Elektrik kablolarının kopması, gaz hatlarının zarar görmesi, soba veya ocak gibi açık alevli ısıtıcıların devrilmesi gibi nedenlerle yangınlar sıkça görülür. Özellikle altyapısı zayıf bölgelerde bu risk çok daha fazladır. Japonya gibi deprem ülkelerinde geçmişte yaşanan büyük depremlerden sonra çıkan yangınlar, asıl yıkımın neredeyse yarısını oluşturmuştur.
Gaz Sızıntısı ve Elektrik Kıvılcımları En Büyük Tehlike
Deprem sırasında en çok karşılaşılan yangın nedenlerinin başında doğalgaz borularının kopması gelir. Zemin hareketleriyle bağlantı noktalarında kırılmalar oluşur ve gaz sızıntısı başlar. Aynı anda elektrik sisteminde meydana gelen kıvılcımlar, bu gazla birleşince yangın kaçınılmaz hâle gelir. Bu yüzden depremden hemen sonra gaz kokusu duyuluyorsa kesinlikle elektrik düğmelerine dokunulmamalı, kıvılcım yaratabilecek hiçbir alet kullanılmamalıdır.
Yangına Neden Olan Diğer Faktörler Neler Olabilir?
Deprem sonrası bazı evlerde soba, ocak gibi açık alev kaynakları da yangın sebebidir. Sallantıyla birlikte devrilen bu cihazlar, halı, perde gibi yanıcı eşyaların tutuşmasına yol açabilir. Ayrıca binalarda bulunan kimyasal maddeler, yakıtlar, boyalar gibi yanıcı sıvılar da patlamalara neden olabilir. Bu nedenle sadece elektrik ve gaz değil, evdeki her türlü yanıcı madde güvenli bir şekilde depolanmalıdır.
Yangın Tetikleyici Sistemlerin Otomatik Kapatılması Neden Önemlidir?
Modern yapılarda artık “deprem anında otomatik kesici sistemler” kullanılması yaygınlaşmaya başladı. Bu sistemler, belirli bir şiddetin üzerindeki sarsıntılarda otomatik olarak gaz vanalarını kapatıyor ve elektrik devrelerini kesiyor. Bu da olası yangınların önüne geçilmesini sağlıyor. Özellikle büyük şehirlerde yeni yapılan binalarda bu sistemlerin zorunlu hale gelmesi, can kayıplarını ciddi oranda azaltabilir.
Her Evde Yangın Söndürücü Bulunması Gerekiyor mu?
Yangın söndürücü cihazlar, deprem sonrası çıkabilecek küçük çaplı yangınlarda hayati önem taşır. Her dairede en az bir adet, kolay ulaşılabilecek yerde yangın tüpü bulundurulması önerilir. Özellikle mutfak gibi yangın riskinin yüksek olduğu alanlarda bu cihazlar ilk müdahale için kritik rol oynar. Yangın söndürücüler düzenli aralıklarla kontrol edilmeli ve kullanım süreleri dolduysa yenileriyle değiştirilmelidir.
Deprem Çantasında Yangına Karşı Neler Olmalı?
Deprem çantasında genellikle su, yiyecek, fener gibi temel malzemeler yer alır. Ancak yangın riskine karşı bir el feneri yerine kafa lambası, ısıya dayanıklı eldiven, duman maskesi ve küçük boy yangın söndürücü de eklenmelidir. Ayrıca battaniye ya da aleve dayanıklı örtüler de ilk müdahalede kullanılabilir. Bu tür malzemeler, özellikle apartmanlarda yaşayanlar için daha da önemlidir.
Toplu Yaşam Alanlarında Alınması Gereken Ek Önlemler
Apartmanlar, yurtlar, hastaneler gibi kalabalık yaşam alanlarında deprem sonrası panik hali yangın riskini artırır. Bu nedenle toplu yaşam alanlarında yangın tatbikatları, acil çıkış planları ve yangın ekipmanlarının erişilebilirliği büyük önem taşır. Asansörlerin devre dışı kalması hâlinde merdiven boşluklarının güvenli olması, yangın kapılarının kilitli olmaması gibi detaylar da dikkate alınmalıdır.
Eğitim ve Farkındalık Hayat Kurtarır
Depremden sonra çıkan yangınlara karşı alınacak önlemler teknik donanım kadar bilgiyle de ilgilidir. Halkın bu konuda bilinçlendirilmesi, deprem anında ve sonrasında neler yapılması gerektiğinin öğretilmesi gereklidir. Okullarda, iş yerlerinde ve sitelerde düzenli olarak yapılacak tatbikatlar, gerçek anlarda panik yerine bilinçli hareket edilmesini sağlar. Yangın tüpü kullanımı gibi basit ama etkili eğitimlerin her yaştan insana verilmesi önemlidir.
Yasal Düzenlemeler ve Denetimler Etkili Koruma Sağlar
Binaların yangın yönetmeliklerine uygun olması, gaz ve elektrik tesisatlarının düzenli denetlenmesi, otomatik kesici sistemlerin zorunlu hâle gelmesi gibi yasal düzenlemeler, toplu şekilde alınacak önlemlerin temelini oluşturur. Belediyelerin, inşaat ruhsatı verirken bu sistemleri denetlemesi, kaçak veya eksik tesisatların tespit edilip düzeltilmesi, daha güvenli kentler için şarttır.
