Olay, geçtiğimiz salı günü öğlen saatlerinde merkez Bağlar ilçesine Yunus Emre Mahallesi’nde bir kuyumcu dükkanının önünde meydana geldi. Kuyumcu Yusuf Çelik, dükkanında oturduğu esnada öğlen saatlerinde dükkanın önünde annesi ile yürüyen erkek çocuğun nefes alamadığını fark etti. Duruma müdahale etmek için hemen dışarı çıkan Çelik, Heimlich manevrası ile küçük çocuğun boğazında kalan şekeri çıkararak nefes almasını sağladı. Yaklaşık 20 saniye süren müdahalenin sonunda Çelik, o anın gururunu yaşayarak 5 yaşındaki çocuğun kafasını okşadı. Saniyeler içerisinde Heimlich manevrasıyla çocuğun tekrar yaşama tutulma anı anbean güvenlik kamerasına yansıdı.
“İnsan hayatı o kadarda ucuz değil”
Dükkan kapısının önünde nefes nefese kalan çocuğu görüp anında Heimlich manevrası ile müdahalede bulunduğunu dile getiren Çelik, “Kapının önünde annesi ile beraber yürüyen çocuğu gördüm. Hemen dışarı çıkıp çocuğun yanına gittiğimde boğazında şeker kaldığını fark ettim. Heimlich manevrası yaparak küçük kardeşimizi kurtarmaya çalıştım. 20 saniye içerisinde müdahale ettim. Herkesin muhakkak Heimlich manevrasını öğrenmesi lazım. Heimlich manevrası hayat kurtarıyor, insan hayatı o kadarda ucuz değil. Tekrar söylüyorum, herkesin öğrenmesini ve öğretilmesini istiyorum” dedi.
Peki Heimlich Manevrası nedir ?
Boğaza yabancı bir cisim kaçması veya takılması, özellikle bebeklerde ve çocuklarda görülebilen bir durumdur. Solunum yollarını tıkayarak nefes almayı önleyen bu durum, ilk yardım teknikleri ile hızlı bir şekilde müdahale gerektirir. Aksi takdirde boğaza kaçan cisim, solunumu durdurması nedeniyle ölüme yol açabilir. Ani olarak gelişen böyle bir durumda sağlık kuruluşlarına başvurmaya ya da sağlık ekibi çağırmaya vakit olması mümkün değildir. Dolayısıyla ilk yardım tekniklerinin bilinmesi, bu gibi olaylarda hayat kurtarıcı niteliktedir. Herkesin bilmesi gereken ilk yardım tekniklerinden bir tanesi olan Heimlich Manevrası, boğaza kaçan yabancı maddenin çıkarılarak solunum yolunun açılmasını sağlar. Böylelikle hastanın hayatı kurtarılmış olur.
Heimlich manevrası, 1974 yılında Henry Heimlich tarafından geliştirilen ve boğaza kaçan yabancı cisimlerin çıkarılmasını sağlayan bir ilk yardım tekniğidir. Bu döneme kadar yalnızca sırt vuruşları ile yapılan boğulma ilk yardımı, Heimlich manevrasının bilinci açık hastalarda daha etkili sonuç verdiğinin görülmesi ile sırt ve karın darbelerinin kombinasyonu şeklinde gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Nefes borusuna veya boğaza yabancı bir nesnenin kaçarak yerleşmesi, müdahale edilmediği takdirde hava akışının engellenmesi ve boğulma ile sonuçlanır. Hem bebek ve çocuklarda hem de yetişkinlerde bu durum, herhangi bir anda gerçekleşebilir. Yetişkinlerde yaygın olarak bir parça yiyeceğin solunum yoluna kaçması ile, çocuklarda ise hem beslenme hem de oyuncak gibi besin dışı bir parçanın ağza alınması ile boğulma gelişebilir. Özellikle de 3 yaşın altındaki çocuklarda ele geçen her türlü nesnenin ağza götürülmesi davranışı yaygın olduğundan boğaza yabancı madde kaçması önemli bir olasılık dahilindedir. Beyne giden oksijenin kesilmesine yol açan boğulmada ilk yardım için çok kısa bir zaman vardır ve mümkün olduğunca çabuk şekilde doğru müdahalenin uygulanması gerekir. Bu müdahalenin gecikmesi ile kandaki oksijen oranı düşmeye, beyne oksijen akışı kesildiğinden beyin hücrelerinde ölüm başlar ve halen müdahale edilmemesi halinde nihai ölüm gerçekleşir. Böyle bir duruma hazırlıklı olabilmek adına her birey, hayat kurtaran Heimlich manevrası hakkında bilgi edinmeli, gerektiğinde yakınındaki bir kişi için bu müdahaleyi yapabilecek durumda olmalıdır.
Heimlich Manevrası Nasıl Yapılır?
Boğulma sürecindeki kişinin kurtarılabilmesi için Heimlich manevrasının doğru zamanda ve doğru şekilde uygulanması çok önemlidir. Boğulma belirtileri gösteren kişi eğer şiddetli bir şekilde öksürebiliyorsa öncelikle öksürmeye devam etmelidir. Kişi boğuluyor, konuşamıyor, tepki veremiyor veya soluk alamıyorsa ilk yardım için öncelikle beş-beş yaklaşımının uygulanması önerilmektedir. Beş-beş yaklaşımı şu şekilde uygulanır:
- Boğulmakta olan kişi bir yetişkinse hemen arka yan kısmında ayakta, çocuk ise diz çökerek durulur. Bir kol destek için kişinin göğsüne koyulurken kişi, üst vücudu yere paralel olacak şekilde belden bükülür. Sırtta kürek kemiklerinin arasında kalan kısma elin topuk kısmı ile 5 kez vuruş yapılır. Bu şekilde cisim çıkarılamıyorsa Heimlich manevrasına geçilir.
- Heimlich manevrası için hastaya arkadan kollar dolanır, kişinin karın bölgesinde göğüs kemiğinin bittiği yer ile göbek deliğinin orta kısmına bir el yatay bir yumruk yapılarak koyulur. Diğer el ile ise yumruk kavranır. Hasta yere paralel şekilde eğik halde iken 5 kez, yumruk arkaya ve öne çevrilerek manevra yapılır. Bu manevra kişiyi kavrayıp yukarı doğru kaldırmaya çalışıyormuş gibi, hızlı ve yukarı yönde bir itme uygulayarak karna sert bir baskı yapılması şeklinde gerçekleştirilir.
- Hamile veya obez bir kişiye Heimlich manevrası uygulanırken eller, normal bir manevraya oranla daha yukarıya ve en alttaki kaburgaların birleşme bölgesinin hemen üzerindeki bölgeye uygulanmalıdır.
- Eğer tek bir kurtarıcı var ise ambulans çağrılmadan önce 5 kez sırt ve 5 kez karın darbesi uygulanmalı, sonra acil yardım hattı aranmalıdır. İkinci bir kurtarıcı kişi var ise sağlık ekibi derhal çağrılmalıdır.
- Manevranın ardından cisim hala çıkmadıysa yabancı cisim çıkana dek 5 kez sırta vuruş ve 5 kez Heimlich manevrasına devam edilmelidir. Cisim çıkarılamazsa hastanın bilinci kapanacaktır. Böyle bir durumda hasta, yere sırt üstü yatırılarak temel yaşam desteğine başlanmalıdır. Standart yaşam desteği, sırt üstü uzanan bilinci kapalı hastaya arka arkaya göğüs kompresyonları ve suni solunum uygulanması şeklinde gerçekleştirilir.
