1999 Marmara Depremi'nin yaralarını sarmak amacıyla getirilen Özel İletişim Vergisi (deprem vergisi), başlangıçta sadece bir yıl süreyle alınacaktı. Ancak süresi önce uzatıldı, sonra da 31 Temmuz 2004’te kalıcı hale getirildi. Bugün cep telefonu, sabit hat, internet, dijital ve kablolu TV hizmetlerinden %10 oranında tahsil ediliyor.
Ne Kadar Para Toplandı? Rakamlar Korkutucu!
1999’dan 2024 yılı sonuna kadar bu vergiden yaklaşık 40 milyar dolar toplandı. 2024 yılı, 30 milyar 271 milyon TL ile en yüksek tahsilat yapılan yıl oldu. Ancak bu devasa gelir doğrudan Hazine’ye aktarıldı ve sadece deprem için harcanmadı.
Deprem İçin Alındı Ama Deprem İçin Kullanılmadı!
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 13/g maddesi gereği, belirli bir verginin belirli bir harcamaya tahsis edilmesi yasaklandı. Yani, Özel İletişim Vergisi adı altında toplanan paralar doğrudan depreme harcanmadı. Bu para genel bütçeye dahil edildi ve başka alanlara yönlendirildi.
6 Şubat Depreminden Sonra "Afet Fonu" Kuruldu Ama Nerede?
Büyük yıkıma neden olan 6 Şubat 2023 depremlerinin ardından, 21 Mart 2023’te 7441 sayılı Kanun ile Afet Yeniden İmar Fonu kuruldu. Ancak, bu fon hakkında ne bir resmi internet sitesi ne de detaylı bir bilgilendirme yapıldı. Kamuoyunun fonun işleyişi hakkında bilgi sahibi olması gerekirken, belirsizlik devam ediyor.
40 Milyar Dolar ile Neler Yapılabilirdi?
Bu tutarla yüz binlerce konut inşa edilebilir, İstanbul, İzmir, Bursa gibi riskli şehirlerde kentsel dönüşüm hızlandırılabilir, afet lojistik merkezleri kurulabilir, deprem dirençli şehirler yaratılabilirdi. Ancak ortada bunları karşılayacak düzeyde bir çalışma yok.
