Bu dönemin İnegöl'e yansımalarını şu dört başlık altında ele almak mümkündür:

a) Bursa Yenişehir ovası'nda yapılan iktidar olma savaşı; b) İnegöl coğrafyasında derbendler, derbendciler ve bunların dizaynı; c) İnegöllü İshak Paşa oğlu ve Amasya valisi Şadi Paşa'nın Diyarbakır fethi ve celali isyanlarını bastırmaya memur edilmesi; d) Pazaryeri ilçesi "timar-eri" Vezir Kara Mustafa Paşa oğlu Mehmed Bey'in, Amasya sancakbeyi olarak Mısır seferine iştirak etmesi ve 1516 yılında vuku bulan Mercidabık Muharebesi'nde şehit düşmesi;

BURSA - YENİŞEHİR OVASI' DA YAPILAN İKTİDAR SAVAŞI

Yavuz Sultan Selim, babası Sultan II. Bayezid'in feragat etmesi sonunda Osmanlı tahtına oturmuştur. Ancak ağabeyi Amasya sancakbeyi Şehzade Ahmet, onun hükümdarlığını tanımamış; taraflar, Bursa Yenişehir ovası'nda ve İnegöl coğrafyası yakınında çok kanlı bir mücadele yapmışlardır. Sonra Amasya sancakbeyi Şehzade Ahmet yakalanmıştır. Ardından da , töre gereği, yayın kirişi ile boğularak ortadan kaldırılmıştır.

Görülüyor ki Fatih Sultan Mehmed'in vefatı sonrasında vuku bulan iktidar mücadelesinde Amasya sancakbeyi Şehzade Beyazıt ile Karaman Sancak Beyi Şehzade Cem Sultan'ın yaptığı iktidar mücadelesinde savaş alanı olan Yenişehir ovası, stratejik durumu nedeniyle, Yavuz Sultan Selim ile ağabeyi Amasya Sancakbeyi Şehzade Ahmet arasında yapılan iktidar mücadelesinde de yine savaş alanı olmuştur.

TOKUŞ KÖYÜ

Hiç şüphesiz kardeş şehzadeler arasında yapılan bu iktidara yürüyüş mücadelelerinden İnegöl halkı, derinden etkilenmiştir. Halen İnegöl'e bağlı köyler arasında yer alan Tokuş köyü, isim olarak, kardeş şehzadeler arasında yapılan bu iktidar mücadelelerinin hatırasını günümüze taşımış bulunmaktadır.

Konuya biraz detay kazandırmak için İsmail Hami Danişment'in "Osmanlı Tarihi Kronolojisi" adlı kaynak eserden bir özet aktaralım: "Yavuz Sultan Selim (1512-1520), 24/25 Nisan 1512 Cuma / Cumartesi günü babası Sultan II. Beyazıt'ı tahttan indirdikten sonra -bir rivayete göre- Sultan II. Beyazıt, oğlu Şehzade Selim'i kendi eliyle tahta çıkarıp oturtmuş ve kardeşlerini öldürtmemesi hususunda ona nasihatte bulunmuştur."

Osmanlı tahtına oturan Yavuz Sultan Selim, ilk iş olarak, kendisini saltanat mevkiine getiren Yeniçeri ordusu'nun her neferine elli altın "cülus- bahşişi" verdirtmiştir. Ardından da tek taht varisi ve Kefe valisi olan oğlu Şehzade Süleyman'ı, İstanbul'a davet eylemiştir.

Bu arada Yavuz Sultan Selim'in hükümdar olmasına karşı çıkan ağabeyi ve Amasya valisi Şehzade Ahmet, Anadolu'da saltanatını ilan etmiş ve Yavuz Sultan Selim'in Amasya valiliği'ne tayin ettiği Davut Paşazade Mustafa Paşa'yı da kendisine vezir tayin eylemiştir. Temmuz 1512 Çarşamba günü de Şehzade Ahmet, oğlu Alaeddin Bey'e, Bursa'yı işgal ettirerek burada-kendi adına hutbe okutmuştur. Ancak Alaeddin Bey, Yavuz Sultan Selim'in Bursa'ya geleceğini haber alınca Bursa'dan çekilmiş ve Amasya'ya babası Şehzade Ahmed'in yanına gitmiştir.

Amasya sancakbeyi Şehzade Sultan Ahmet, 1512 yılı ilkbaharında 25-30 bin kişilik bir kuvvet ile Amasya'dan hareket etmiş ve 24 Nisan 1512 Pazar günü Bursa Yenişehir ovası'na gelmiştir. Burada vuku bulan kanlı bir boğuşmadan sonra Yavuz Sultan Selim, muharebeyi kazanmış ve ağabeyi Şehzade Ahmed'i, yakalatarak " nizam-ı alem için kavaid-i al-i osman " üzere ; kaydı dürülmüştür. Böylece Yavuz Sultan Selim, Osmanlı tahtında rakipsiz bir hükümdar olmuştur.

RECEP AKAKUŞ HOCANIN ESERİNDEN

DÜZENLEYİP YAYINA HAZIRLAYAN

AYHAN BAYRAKTAR