Şehitler Köyü, İnegöl'ün kuzeybatısında ve Ahi Dağı'nın batı yöresini teşkil eden tepelik bölümde yer almıştır. Konuşlandığı arazi, Uludağ ile Ahi Dağı arasında yer alan ve Kazancı-Eşiği adıyla anılan hafif engebeli bir eşik'tir. Arazisi, granit-taş oluşumlu bir yapıya sahiptir. Su kaynakları bakımından pek zengin değildir. Ancak, Karadere ile bağlantılı olup doğu-batı istikametinde uzayan ve İnegöl-Bursa ana güzergahını teşkil eden yol boyunca devam eden vadi tabanı, çok verimlidir.

Bitki örtüsü, baltalık tabir edilen meşeliklerdir. Nüfusun geçim kaynağı, tarım ve ziraattır. Sebze ve meyvecilik çok gelişmiştir. Şehir merkezine yakın olmanın bütün avantajlarından yararlanmaktadırlar. Yakın çevresinde, Akhisar (şimdi mahalle olmuştur) -KaralarHalalca/Mecidiye-Akıncılar/ Kademi ve Bursa-Kestel ilçesine bağlı Baba Sultan-Kozören ve Umudalan köyleri bulunmaktadır.

Şehitler Köyü, tarihi bir niteliğe sahiptir. Yerli köylerdendir. Nüfusu, 1990 yılı genel nüfus sayımına göre 820 kişidir. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre ise 389'u, kadın ve 364'ü erkek olmak üzere toplam köy nüfusu, 753 kişidir. İnegöl'e uzaklığı, 11 kilometredir. Tarihi kaynaklarda köyün eski adı, Toma'dır. Bu kelime, Türkçe'mizde Doma şeklinde söylenmiştir. Bizanslılar döneminde bir Hıristiyan ulu kişisi olan Aziz Tomas, bu yörede ikamet ettiği için tarihi belgelerde bu köye, Toma/Doma ismi verilmiştir. Bazı vakıf kaynaklarında ise bu köyün adı İlAslan'dır. Beyazıt Paşa vakıflarına dahildir. Ancak milli mücadele esnasında bu köy halkından bir çok kişi, Yunanlılar tarafından - vahşiyane bir şekilde- şehit edildiğinden Toma/Doma ismi değiştirilmiş ve köye Şehidler adı verilmiştir.

Bu arada, yörede yetişen ceviz ve aluç meyve ağaçlarından esinlenilerek bu köye, Pekceviz/Beğceğiz ve Aluç adı da verilmiştir. Osmanlılar döneminde Toma Köyü, zaim-timarı olarak değerlendirilmiştir. Köyde kültürel değeri benimsenen ve de yaşanan Hasan Baba Türbesi ile Kurtuluş Savaşı şehitleri anıtı bulunmaktadır.

SÜPÜRTÜ KÖYÜ

Süpürtü Köyü, İnegöl'ün doğusunda ve Ahi Dağı'nın orta bölümünde ve güneye bakan yamaç üzerinde kurulmuştur. Arazisi, İnegöl-Ovası'nı kuzeyden yalayarak geçen Kocadere'ye ve tarihi İpek Yolu'na doğru hafif bir meyille iner ve İnegöl Ovası ile birleşir. Genel olarak arazi parçalıdır. Bitki örtüsü baltalık adı verilen meşe ormanları ile yer yer kaplıdır.

Su kaynakları bakımından zengin değildir. Debisi oldukça yüksek bir tek su kaynağı vardır. Köyün ismi de bu su kaynağından alınmıştır. Şöyle ki: "Süpürtü" sözü, "su" ve "pürmek" mastarının kökü olan "pür" kelimesinin birleşmesinden oluşmuştur. Kaynaktan fışkırarak çıkan su, önüne geleni alarak ve de süpürerek götürdüğü için köye bu isim verilmiştir. Tek kaynaktan çıkan bu su, köyün can damarı sayılır.

Süpürtü Köyü, yerli köylerdendir. Kuruluşu, çok eski yüzyıllara dayanır. Kendilerine halk dilinde manav denir.Yakın çevresinde, Eymür, Yiğitköy, Olukman-Sülüklügöl ve Hasan Paşa köyleri yer alır.

1990 yılı genel nüfus sayımına göre köy nüfusu, 518 kişidir. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre ise 221 kadın ve 241'i erkek olmak üzere toplam köy nüfusu, 462 kişiye düşmüştür. İnegöl şehir merkezine olan uzaklığı, 12 kilometredir. İnegöl ile bağlantısı Hasan Paşa Köyü ve köprüsü üzerinden sağlanır. Bursa-Eskişehir yolunun eski güzergahı üzerinde yer alan ve Kocadere üzerinde kurulu bulunan Hasan Paşa-Köprüsü ulaşımda önemli bir nirengi noktasıdır.

Günümüzde Süpürtü Köyü, İnegöl'ün zengin köylerinden biridir. Arazisi bütünüyle sulu tarıma elverişli değilse de verimlidir.Köye ismini veren tek su kaynağı, rasyonel bir şekilde kullanıla rak bütün köyün yararlanmasına açık tutulmuştur.Köyde tarihi bir hamam harabesi göze çarpmaktadır.

RECEP AKAKUŞ HOCANIN ESERİNDEN

DERLEYİP YAYINA HAZIRLAYAN AYHAN BAYRAKTAR