SORU: Ticaret hayatında rakibinin aleyhinde konuşarak iş almaya çalışmayı "kul hakkı" kapsamında değerlendirmek mümkün müdür?
CEVAP: Ticaret hayatında dürüstlük ve kaliteli mal veya iş üreterek rekabet etmek asıldır. Yalan ve hile ile başkasının ticaretine veya işine engel olmak kul hakkı kapsamına girer.
SORU: Bir malda tekel olan birisi istediği fiyatı uygulayabilir mi?
CEVAP: Hz. Peygamber şehre mal getirenlerin şehir kenarında karşılanıp mallarının alınmasını ve şehirlinin köylü adına komisyoncu sıfatıyla satış yapmasını yasaklayarak tekel oluşumlarına karşı önlemler almıştır. İslam'da serbest rekabete ve arz-talep dengesine bağlı piyasa ekonomisi esas alınmıştır. Bu arada rekabet sonucunda oluşan fiyatlar içinde kar'a da bir sınırlama getirilmemiştir. Ancak rekabetin yokluğundan yararlanarak piyasa fiyatının üstüne fahiş gabin kadar çıkmak habis kazanç meydana getirir. Fahiş gabin miktarı gayri menkullerde %20, hayvanlarda %10 ve menkul eşyada %5 ve daha çok oranda rayicin dışına çıkmak ve yalan beyanda bulunmakla gerçekleşir. Maliki mezhebinde fahiş gabin her çeşit malda, malın değerinin üçte biri kadar rayicin dışına çıkmakla gerçekleşir.
SORU: Orman veya hazine arazisini işgal ederek ev yaptırmak veya ticari müessese kurmak caiz midir?
CEVAP: Sahipsiz bir araziyi ihya edip ekip biçmek veya ev yaptırmak mümkün ve caizdir. Ancak Devlet ihya için birtakım sınırlama veya yasaklar getirmişse buna da uymak gerekir. Aksi halde kamuya ait olması gereken bir hakka saldırı söz konusu olur.
SORU: Rantı artacak olan bir bölge ile ilgili bilgi sızdırmak ve buna karşılık menfaat sağlamak caiz midir?
CEVAP: Bir kimse sır olarak saklaması gereken bilgileri dışarıya sızdırır ve bundan kamu zarar görürse, bu kişi tazminle yükümlü tutulabilir. Ancak bu bilgiler maslahat gereği ve bir menfaat sağlama söz konusu olmaksızın sızdırılırsa bir sakıncası bulunmaz.
SORU: Umumi hatlardan kaçak elektrik veya telefon'un kullanılmasının hükmü nedir?
Cevap: Elektrik ve telefon medeni nimetlerden olup, bunlar satımı caiz olan "mütekavvim mal" niteliğindedir.Bunların kaçak kullanılması durumunda, bir çeşit "çalma" suçu gerçekleşir ve bunları tazmin etmesi gerekir.
