Eski kaynaklarda "Ilıca" adıyla tescili yapılmış olan Oylat Kaplıcası, yönetim ve denetim açısından -tarihi süreç içindedeğişik statülere tabi tutulmuştur.

Fetih sonrasında Osman Gazi'nin oğullarından Pazarlu Bey ile İnegöl fatihi Turgut Alp'in oğlu İlyas Bey, Oylat Ilıcası ile ilgilenmiştir. Zira Domaniç Derbenti ile Kozören veya Akdarma adı verilen köy arasında yer alan geniş saha, Turgut Alp'e ve aşiretine dirlik olarak verildiğinden bu yöre, tahrir defterlerinde, "Turgut Eli" diye anılmıştır.

Bursa-Darphanesi'ne getirilen maden cevherlerinin eritilmesinde yakıt olarak kullanılan odunları temin etme imtiyazı, bu yörede iskan edilen Turgut Alp'in aşiretine verilmiştir.

Bu nedenle Turgut-Eli'nde yaşayanlar, "tekalif-i divaniyye" adı verilen devlet vergisin- den muaf tutulmuşlardır. "Turgut-Eli " sınırları içinde yer alan Oylat Ilıcası, tarihi süreç içinde; bazan "mezrea", bazan "karye" bazanda "timar yeri" bazan da "amme vakfı" olarak değerlendirilmiştir.

İlk çağlardan bu yana bilinen bu tabii su kaynağı, Bizans devrinde imar edilerek kontrol altına alınmış ve hastalar için bir şifa kaynağı ve bir tedavi merkezi olarak değerlendirilmiştir.

Tedavi amacı ile buraya getirilen hastalar, öldüklerinde de, çok kerre, buraya defnedildikleri için halk arasında bu ılıca, ölüler yatağı anlamın gelmek üzere; "öl-yat" diye isimlendirilmiştir. Tıpkı "Anagöl" adının, "İnegöl" e dönüştüğü gibi "öl-yat" ismi de zaman içinde halkın dilinde " Oylat " a dönüşmüştür.

Cumhuriyet devrinde Oylat Kaplıca- sı'nın mülkiyeti, Bursa İl Özel İdaresi adına tescil edilmiştir.Böyle olmakla birlikte işletim hakkı, yapılacak belli yatırımlar karşılığında 1942 Yılından itibaren 60 yıllığına İnegöl Belediyesi'ne bırakılmıştır. Fakat yapılması ön görülen bu yatırımlar, İnegöl belediyesince - süresi içinde- yapılamayınca 1942-1948 yılları arasında İnegöl'de belediye başkanlığı yapan Sabri Demircioğlu ile damadları olan Yüksek Orman Mühendisi Fahri Bük, CHP Bursa milletvekili (1946-1950) sıfatı ile Oylat Kaplıcası'nın statüsü ile yakinen ilgilenmiştir.

İnegöl Belediye Başkanlığı'nca, yerine getirilmesi ön görülen işletme şartları yerine getirilmediği ve de yapılması gerekli olan yatırırımlar yapılmadığı göz önünde bulundurularak Oylat Kaplıcası'nın işletilme konusu, Bursa Özel İdaresince, yeniden gündeme alınmış ve bu arada İnegöl kökenli, Demircizade damadı ve de CHP Bursa millet vekili olan Fahri Bük Bey devreye girmiştir.

Fahri Bük Bey'in güdülemesi ile konu, Orman işleriyle ilgili bakanlıkça da gündem konusu yapılmıştır. Sonunda İnegöl Belediye Başkanlığı'nca tahsis şartlarının yerine getirilemediği ve bundan sonra da getirilemeyeceği görüşü bakanlıkça da benimsenmiş olduğundan Bursa Özel İdresince -evvelce- yapılmış olan tahsisin, tek taraflı olarak feshi gündeme gelmiştir.

Bunun üzerine; İnegöl ilçe kaymakamı Remzi Emiroğlu (24. 04.1941-15. 09. 1950) devreye girmiş ve imtiyaz hakkının, İnegöl'lüler üzerinde kalmasını sağlamak için gerekli girişimlerde bulunmuştur.

Yüz bin TL. sermayesi olan bir limited şirket kurularak işletme imtiyaz hakkının, bu şirkete devredilmesi, karara bağlanmıştır. (DEVAM EDECEK)

RECEP AKAKUŞ HOCANIN ESERİNDEN

DÜZENLEYİP YAYINA HAZIRLAYAN

AYHAN BAYRAKTAR