MUHACİRLER VE ENSAR

"İslam dinine girme hususunda öne geçen ilk muhacirler ve ensar ile onlara güzellikle tabi olanlar var ya, işte Allah onlardan razı olmuştur, onlar da Allah'tan razı olmuşlardır. Allah onlara, içinde ebedi kalacakları, zemininden ırmaklar akan cennetler hazırlamıştır. İşte bu büyük kurtuluştur." (TEVBE 100)

ÖNE GEÇENLER: Son elçi Hz.Muhammed (s.a.v) Mekke'de doğdu ve orada ilk vahyi aldı. İslam dini Mekke'den yayılmaya başladı. İlk Müslümanlar Mekkeli'dir. Mekkeli müşrikler, ilk Müslümanlara çok eziyet ettiler. İslam'ın ilk şehitleri burada verildi. Mekkeli müslümanlar, Allah'ın (c.c.) emri ile Medine'ye hicret ettiler. Muhacir; Hicret eden, göç eden anlamındadır.

Mekke'den Medine'ye hicret eden Mekkeli Müslümanlara, Muhacir denir. Medineli Müslümanlar, muhacirleri kardeş bildiler ve onlara sahip çıktılar. Muhacirlere yardım eden Medineli Müslümanlara da Ensar denir. Ensar; yardım eden, yardım etmeyi seven anlamındadır.[1] İşte bu ayet-i kerime, muhacir ve ensar hakkındadır. Onlar öne göçenlerdir. Onlar ilk Müslümanlardır.

ASHAB-I KİRAM KİME DENİR?: Sahabe kavramı sözlükte; "bir kişiyle birlikte bulunmak, onunla dost ve arkadaş olmak" anlamındaki sohbet kökünden türemiştir. Sahabe kavramı ile birlikte ashab kavramı da sıkça kullanılmaktadır. Bu kavramın tekili sahabidir.

Resulullah Efendimiz'i (s.a.v) gören ve O'nun zamanında yaşayan Müslümanlara Ashab-ı Kiram denir. Onlar seçkin ve özel bir topluluktur. Ashab-ı Kiram'dan sonra gelen nesle de Tabiin denir. Bunlar Resulullah Efendimiz'i (s.a.v) göremeseler de O'nun ashabını görme şerefine eren Müslümanlardır.

Hadis alimleri, Rasulullah Efendimiz'e (sav) erişen, O'nu gören ve müslüman olarak ölen her bir müslümanın, sahabeden olduğunu söylemişlerdir. [2]Buhari'nin sahabe tanımı şöyledir: "Rasulullah Efendimiz'in (sav) sohbetinde bulunan yahut da O'nu gören her müslüman, Hz. Peygamber'in ashabındandır." [3]

Kur'an-ı Kerim, Ashab-ı Kiramı; "insanlık için ortaya çıkarılmış en hayırlı ümmet" olarak tanımlamıştır.[4] Resulullah Efendimiz de (s.a.v) ashabından bahsederken, onlar için; "insanlık tarihinin en hayırlı nesli" buyurmuştur.[5]

Hicretin 6. yılında 628 tarihinde Hudeybiye'de Resulullah Efendimiz'e biat eden sahabenin sayısı 1500, Mekke'yi fetheden ordudaki sahabinin sayısı 10.000 ve Resulullah Efendimiz'in vefatı sırasında sahabenin sayısının 100.000'in üzerinde olduğu kayıtlara geçmiştir.[6]

En son vefat eden sahabi; Ebü't-Tufeyl Amir b. Vasile'dir. Mekke'de hicri 107 miladi 725 yılında vefat ettiği nakledilmiştir.[7] (YARIN DEVAM EDECEK İNŞALLAH)


[1] İbn Sa'd, III, 396; Buhari, "Mena?ıbü'l-en?ar"

[2] İbn Hacer el-Askalani, el-İ?abe, I, 6

[3] Buhari, Fedailu Ashabi'n-Nebiyy 1

[4] Al-i İmran 110

[5] Buhari, "Fe?a?ilü a??abi'n-nebi", 1; Müslim, "Fe?a?ilü'?-?a?abe", 211, 212

[6] Süyuti, II, 220

[7] Süyuti, II, 228-229