İSHAK PAŞA

II. Mehmed ve II. Beyazıt Devri devlet adamlarındandır. Günümüzde İsaören köyüne adını veren Yıldırım Bayezid Devri akıncılarından İsa Bey'in torunu ve İbrahim Ağa'nın oğludur. Candaroğulları Beyi İsfendiyar Beyin kızı Tacünnisa Sultan Hatun ile evlenmiştir. Halil Bey, Şadi Bey, Mustafa Çelebi, Piri Çelebi ve İbrahim Bey adlarında beş oğlu ile Hafsa Hatun ve Fahrünnisa Hatun adlı iki kızı vardır. Oğlu İbrahim Bey İnegöl'de kalarak dedesinden kalan mülkleri ve İshakpaşa Külliyesini idare etmiştir. Damadı Gedik Ahmed Paşa'dır. H.868 tarihli Ankara Tahrir Defterinden anlaşıldığına göre o tarihte Anadolu Beylerbeyidir. 1469 yılında veziriazam oldu 1471 yılında azledildi. Selanik Valiliğine tayin edildi. İnegöl'deki Külliyeyi o dönemde yaptı. Fatih'in vefatı üzerine Karamanlı Rum Mehmed Paşa'nın Cem'i sultan yapıp Karaman ülkesinin eski imtiyazlarını almak amacını sezdi ve bu planı uygulamasını engelledi. Bayezid 1481 yılında tahta geçti. İshakpaşa veziriazam olmayı umuyordu olmayınca damadı Gedik Ahmet Paşa'ya bağlı yeniçeriler ile Padişah'a baskı yaptı ve Sadaret Makamına oturdu. Bayezid; kardeşi Cem'in Suriye'ye kaçmasına müsamaha gösterdiği bahanesiyle bir süre sonra Gedik Ahmet Paşa'yı idam ettirdi. Damadının ölümü üzerine gücü zayıflayan İshak Paşa 1483 yılında yaşlılık ve hastalıktan dolayı veziriazamlıktan çekildi. Geçmişteki hizmetleri göz önünde bulundurularak Selanik Sancağına gönderildi vefatına kadar burada kaldı. Mayıs 1487 tarihinde vefat etti. Vasiyeti üzerine İnegöl'de yaptırdığı caminin haziresine defnedildi. 1937 yılında da türbenin içine taşındı. Yaşadığı dönemde 3 cami, 6 hamam, 2 imaret, 2 han, 1 çarşı, 1 zaviye, 1 mektep ve 1 köprü yaptırdı. Doğduğu yer İnegöl'de kendi adıyla anılan ve İnegöl'ün imarında büyük bir gelişmeyi simgeleyen içerisinde cami, medrese, imaret, han, hamam, türbe ve ahırlardan oluşan görkemli külliyeyi inşa ettirmiştir. İsmi İshakpaşa Külliyesine çıkan bir sokakta da yaşatılmaktadır.

Kaynakça : Cengiz Güler İshakpaşalar ve İnegöl'lü İshakpaşa'nın Hayri Eserleri-Uluslararası İnegöl Tarihi, Kültürü Sempozyumu Bildiri 14-15-16 Ekim 2016, Bursa ans.c.3.s.1023, bgc. org.tr /ansiklopedi /ishak-pasa-inegollu.html.

İLYAS BEY

Turgut Alp'in oğludur. Uzun yıllar İnegöl Yöresini kontrol altında bulundurmuştur. Osman Gazi'nin oğlu Pazarlu Bey ile Babasultan Köyü'nden Oylat ve Domaniç Bölgesine kadar uzanan bölgede demir ve gümüş madeni işletmişlerdir. Oylat Kaplıcaları da uzun süre bu kişiler tarafından işletilmiştir. İlyas Bey aynı zamanda doğancıbaşıdır. Doğancıbaşılık Osmanlı Yönetiminde bir ulaşım ve istihbarat teşkilatlanmasıdır. Özel olarak yetiştirilmiş ve eğitilmiş kuşları haberleşmede kullanmışlardır.

Kaynakça : Recep Akakuş Coğrafyadan Vatana İnegöl ve Alperenler 2015 c.1, s.192

İSA BEY

İshak paşa'nın dedesidir. İsaören Köyü ve çevresi kendisine dirlik olarak verilmiştir. Amasya Bey'lerinden Şadgeldi Paşa'nın torunu ve Muslihiddin Mustafa Bey'in oğludur. Muhtemelen 1402 yılında Ankara-Çubuk'ta Yıldırım Bayezid ve Timur arasındaki savaşta şehit düşmüştür. Oğlu İbrahim Ağa İnegöl'de yerleşmiş ve devlet hizmetine talip olmamıştır. Oğlu İshak Paşa'yı Sultan İkinci Murad devri devlet adamlarından Yergüç Paşa'nın himayesinde devlet hizmetine vermiştir.

Kaynakça : R.Akakuş Coğrafya'dan Vatana İnegöl ve Alperenler 2011 s.122,130

İMAMZADE MEHMED EFENDİ

Babası İstanbul Mahmutpaşa Camii İmamı olduğu için İmamzade diye tanınmıştır. Dönemin Kadıaskeri Kadri Çelebi'den mülazım olduktan sonra Kütahya'da Vacidiye Medresesi'ne ardından İnegöl İshakpaşa Medresesi'ne tayin oldu. 1565'te vefat etti İstanbul'da Ok Meydanındaki Zaviyesinde Vaiz Sinan Çelebi'nin yanına defnedildi.

Kaynakça : Bilimname.erciyes.edu.tr/sayilar/201601/201601117pdf, Yrd.Doç.Dr.Mehdin Çiftçi Dumlupınar Üniversitesi(Vacidiye Medresesi)

HAMZA BEY

Osmanlı vezir ve diplomatı Bayezit Paşa'nın kardeşidir. Sultan I. Murad ve oğlu Yıldırım Bayezit devrinin devlet adamlarından Yahşi Bey'in oğludur. Bayezit Paşa'nın Düzmece Mustafa ayaklanması sırasında ölümünden sorumlu tuttuğu İzmir Bey'i Cüneyt'i öldürterek intikamını aldı. İstanbul'un fethinde Rumeli Ordusuna komuta etti. Daha sonra Sancakbeyliğine atandı. Başında bulunduğu donanma yeterli olmadığı için Ege Adalarını fethedemeyince gözden düştü. Bir süre sonra Uzun Hasan'ı mağlup edip Koyunluhisar'ı kurtardı. Anadolu Beylerbeyliği Rütbesi ile Karamanoğlu İshak Bey'in üzerine gönderildi başarılı olunca Rumeli Beylerbeyliğine atandı. Fatih Sultan Mehmet tarafından Eflak'a elçi olarak gönderildi ise de "kazıklı Voyvoda" sanıyla bilinen Eflak Prensi Vlad tarafından yirmi bin köylü ve arkadaşları ile kazıklara geçirilerek şehit edildi. Bunun üzerine Osmanlı Ordusu Eflak'a yürüdü Vlad kaçtı.

Hamzabey'in cenazesi Bursa'ya getirildi aynı adla anılan semtteki türbede defnedildi (1461). İnegöl'ün tımar sahibi Hamza bey'dir. Onun ölümünden sonra bu yetki oğlu Derviş Mehmet Bey'e geçmiştir. Adahöyük, Bilal (Gulamoğlu), Küçük Yenice (Boyacı), Süpürtü Köylerinin yıllık vergi gelirlerinin tamamı, Yenice Beldesi ve Edebey Köylerinde yer alan bazı mezra ve çayırların yıllık gelirleri Hamza Bey Vakıflarına aittir. 1510 tarihli Bursa Sicilleri Arşivinde İnegöl'deki dört okuldan biri Hamza Bey tarafından yaptırılmıştır. 15. Asırdan 20. Asrın ortalarına kadar İnegöl ve çevresinde Hamza Bey ve torunlarının etkisi olmuştur. İnegöl'de bir köyde ismi yaşatılmaktadır.

Kaynakça : Şenrengiz Prusa Şubat 2014 s.8...11.

HASAN FEHMİ (ARSLAN)EFENDİ

Müftü, 1856 yılı Üsküp doğumludur. Vahibzade Yaşar Nuri Ağa'nın oğludur. İlköğrenimini tamamladıktan sonra, bir süre Üsküp Medresesi'ne devam etti. 1881 yılında İstanbul'a gelerek öğrenimini burada sürdürdü. Fatih Dersiamlarından Recep Efendi'den müderrislik icazeti aldı. Bu arada Ders Vekili Ahmet, Müderris Şakir ve Tokatlı Ahmet Efendilerin de derslerine katılarak bilgisini arttırdı.Öğrenimi sonrasında Üsküp'te Atiye Hanım Medresesi'nde göreve başladı. 1898'de ilk öğrencisine icazet verdi. 13 Ocak 1902 tarihinde Kosova İstinaf Mahkemesi Azalığına tayin edildi. 16 Nisan 1906'da Üsküp Kazası Müftülüğüne getirildi. Balkan Savaşı sebebiyle görevinden ayrılarak İstanbul'a göç etti. 25 Mayıs 1918 tarihinde Bursa İnegöl Müftülüğü'ne tayin edildi. Milli Mücadelenin başlamasıyla Milli Hareket'in yanında yer aldı. "Ankara Fetvası"nı imzalayarak bu mücadelenin dini bir görev olduğunu halka duyurdu. Soyadı kanunuyla Arslan soyadını aldı. İnegöl Müftüsü iken 31 Mayıs 1942'de vefat etti.

Kitap : "Risale-i İman (1902), Zübdetü't-Talim (1906), Cevahirü'l ahkam (1939)"

Kaynakça: Nusret Vardar görüşme Mayıs 2016, Kenan KAHRAMAN Arşivi, www.eskieserler.com/Eski /Eserler/Yazar/2101/Hasan-Fehmi-Efendi-(Arslan).asp, Milli Mücadele'de Din Adamları s.169