Paşa Yiğit, gerçekte, Yıldırım Beyazıt devrinde ün salmış akıncı komutanlarındandır. 1389 yılında Yıldırım Beyazıt devrinde fetih edilmiş olan Üsküp Şehri'ne, ilk Sancak Bey'i olarak, Paşa Yiğit, atanmıştır. Üsküp Şehri'nin fethinde büyük yararlıklar göstermiş olan Paşa Yiğit, Üsküp-Fatihi olarak şöhret bulmuştur.
PAŞA YİĞİT'İN KİMLİĞİ VE ŞAHSİYYETİ
Önce Paşa kelimesi üzerinde duralım. Bu sözcük, unvan olarak değil, isim olarak kullanılmıştır. Günümüzde Azerbaycan Türkleri arasında bu isim, hala, sıkça, özel isim olarak kullanılmaktadır.
Paşa Yiğit, Saruhan Beyliği sınırları içinde ve Menemen yöresinde göçerkonar olarak yaşayan göçebe yürüklerindendir. Yıldırım Beyazıt'in oğlu Şehzade Ertuğrul'un Sancak Bey'i olduğu yıllarda-tuzlalarla ilgili olarak-devletçe uygulanan yasağa uymadıkları için Paşa Yiğit'in mensup olduğu konar-göçerler yürük aşiretleri, bu coğrafyadan alınmışlar ve Bulgaristan'da Filibe Şehri civarına sürgün edilmişlerdir.
Paşa Yiğit'in mensup olduğu bu Türkmen oymağının beyleri, bu yeni coğrafyada: Saruhan Beyleri diye anılmıştır. 1389 yılında gerçekleşen Birinci Kosova Muharebesi sırasında Paşa Yiğit'in, bir akıncı beyi olarak Bosna üzerine sevk edildiğini ve Bosna Krallığı'nı haraca bağladığını görmekteyiz. Döndükten sonra da Yıldırım Beyazıt tarafından, yeni fetih edilmiş olan Üsküp ve Karatova yörelerini yönetmek üzere Paşa Yiğit'in, Üsküp Sancak Beyliği'ne tayin edildiğine şahit olmaktayız.
Paşa Yiğit, ünlü bir akıncı sülalesi olan Turahalar sülalesinin de kurucusudur. Bu nedenle ünlü bir akıncı komutanı olarak şöhret sahibi olduğu kadar ilk Üsküp Sancak Bey'i olarak da şöhret bulmuştur.
ÜSKÜPLÜ İSHAKPAŞA
Aynı zamanda ileriki bahislerde görüleceği üzere Sultan II. Murad, Sultan II. Mehmed ve Sultan II. Beyazıt devirlerinde devlete en üst seviyelerde-uzun yıllar-hizmet eylemiş olan Mühtedi Sarı İshak Paşa'nın da mürebbisi ve manevi babasıdır.
Çünkü Paşa Yiğit, Üsküp Sancak Bey'i iken Sırp-Kral hanedanından olan küçük İshak'ı, yanına almış, eğitmiş, terbiye etmiş ve kendi öz çocukları bulunmasına rağmen onu manevi evlat edinmiştir.
Paşa Yiğit'in, manevi evladı olan İshak Paşa'ya: Sarı, Mühtedi, Alaca, Davut ve Kraloğlu gibi lakaplar verilerek İnegöllü İshak Paşa'dan ayrılmaya çalışılmıştır. Bu İshak Paşa'nın bütün sosyal ve hayri tesisleri, Üsküp ve civarındadır. Uzun yıllar Üsküp ve Bosna Sancak Beylikleri yapmış olan bu İshak Paşa'nın çocuk ve torunları da ünlü akıncı beyleri arasında yer almıştır.
İNEGÖLLÜ İSHAKPAŞA
İnegöl'de camii ve külliyesi bulunan İshak Paşa da aynı yıllarda yaşamış olmakla birlikte Sırp asıllı Sarı ve Mühtedi İshak Paşa'dan ayrıdır. İnegöl'de cami ve külliyesi bulunan İshak Paşa, Türk asıllıdır ve de soy kütüğü açısından, Amasya kökenlidir. Maliyecidir. Büyük babaları, Amasya Emirliği'ni üstlenmiş olan Şad- Geldi sülalesine mensuptur. O'nu yetiştiren devlet adamı, Amasya Beylerbeyi Yörgüç Paşa ile kardeşi Hızır Paşa'dır. Karısı Sultan Hatun da Kastamonu beyi İsfendiyar Bey'in kızıdır.
Dedesi İsa Bey, Amasyalıdır.İshak Paşa'nın babası İbrahim Ağa, İnegöl'de doğup yaşadığı için İshak Paşa da İnegöllü olarak kabul etmiştir. Sırp asıllı Mühtedi Sarı İshak Paşa'nın
YİĞİT KÖY VE PAŞA YİĞİT
İnegöl ile -doğrudan doğruya- ilgisi yok ise de O'nu yetiştiren Paşa Yiğit'in, İnegöl ile çok yakın ilgisi vardır. Çünkü Üsküp Sancak Bey'i Paşa Yiğit, ömrünün son yıllarını İnegöl'deki çiftliğinde geçirmiş ve buraya defnedilmiştir. Günümüzde Yiğit Köy adıyla anılan köy, gerçekte, Paşa Yiğit'in çiftliğidir. Bu zat, kaynaklarda; değişik adlar ile anılmıştır. Söz gelimi, Lala Yiğit, Nikdih Baba, Yiğit Baba ve sadece: Yiğit şeklinde kendisine isimler verilmiştir.
