Sinan Bey, aslında, İshak Paşa'nın azadlılarındandır ve de kahyasıdır. İnegöl Îsaören köyü aslında, 1389 yılında kazanılan I. Kosova zaferinden sonra muharebe meydanında ordu kumandanlarının ortak kararı ile hükümdar olan Yıldırım Beyazıt, Bursa'ya geldikten sonra Amasya kökenli Şadgeldi ailesine mensup Îsa Bey'e timar ve dirlik olarak verilmiştir.

Muhtemelen Îsa Bey, Ankara Çubuk savaşı'nda mağlup olan ve de Timur'a esir düşen Yıldırım Beyazıt'ı kurtarma operasyonunda Hoca Firuz Bey ile birlikte şehit düşen gözü pek beylerden biridir. O'nun şehadetinden sonra oğlu İbrahim Ağa, babası Îsa Bey'in dirlik ve timarını kullanmaya devam etmiştir.

Ancak oğlu İshak Paşa, Amasya kökenli ve de vezaret payeli Yergüç Paşa'nın maiyetine girince, onun yakın çevresinde kalmış; başarılı bir maliye bürokratı olarak yetişmiştir. İshak Paşa, Kastamonu Beyi İsfendiyar Bey'in kızı Sultan Hatun ile evlenmiştir.

Fatih Sultan Mehmed, Kastamonu ve Sinop'u ülkesine katmayı kararlaştırınca 1461 yılında İshak Paşa'yı Ankara'ya çağırtarak onu Anadolu Beylerbeyliği'ne atamıştır.Kastamonu ve Sinop'un fethinden sonra da Fatih Sultan Mehmed tarafından İnegöl, Yarhisar ve Yenişehir kasabaları -dirlik olarak- eski Kastamonu-Sinop beyi İsmail Bey'e verilmiştir.

İshak Paşa-Anadolu beylerbeyi sıfatıyla- baba ocağı olan İnegöl coğrafyası ile daha da yakından ilgilenmeye başlamıştır . Eşi İsfendiyar kızı Tacünnisa Sultan Hatun da yeğeni İsmail Bey ile birlikte İnegöl'e yerleşmiştir. Îsabeyzade İshak Paşa'nın, cami merkezli muhteşem bir külliyeyi, İnegöl kasabası'nda inşa ettirmesinin muhtemel sebepleri arasında, hiç şüphesiz, pederi İbrahim Ağa'nın İsaören köyünü "dirlik sahibi"nin oğlu olarak tasarruf etmesinin yanı sıra; eşi Tacünnisa Sultan Hatun'un da İnegöl'de ik?met etmeyi tercih etmiş olmasıdır.

Konuya Sinan Bey açısından bakıldığında ise şu husus görülmektedir; Sinan Bey, aslında İshak Paşa'nın azad edilerek hürriyetine kavuşturulmuş köleleri arasında yer almıştır. Çünkü İshak Paşa, cami merkezli külliyesini İnegöl'de inşa ettirince bu külliye çevresine azadlılarından oluşan bir topluluğu iskan eylemiştir.

Sanatkar ve ticaret erbabı olan bu topluluk, tahrir defterlerinde "İshak Paşa Cemaati veya Ehl-i Vezaif" diye anılmış ve de "tekalifidivaniye" adı verilen devlet vergisinden muaf tutulmuşlardır.Aynı zamanda İshak Paşa adına düzenlenen 1486 ve 1487 tarihli vakfiyelerde yer alan hizmet cihetleri ve de denetim hizmetleri, İshak Paşa azadlılardan meydana gelen bu topluluğa tahsis olunmuştur.

İshak Paşa'nın oğullarından büyük oğlu Halil İbrahim Bey'in, babası İshak Paşa'nın ölümünden sonra Selanik'e gitmesi; diğer iki oğlundan Piri Ahmet Çelebi'nin İstanbul'a ve Şadi Bey'in/Paşa'nın da Biga'ya yerleşmesi sebebiyle

İnegöl'deki "İshak Paşa vakıf mal varlığı"nın yönetim ve denetimi,Kethüda Sofu Hacı Sinan Efendi'ye kalmıştır.

1510 yılında Sultan II. Beyazıt'ın emriyle ülke çapında yeni bir tahrir ve yazım gerçekleştirilmiştir.Yapılan bu tahrir sonrasında 1389 yılında İshak Paşa'nın dedesi Îsa Bey'e dirlik olarak verilmiş olan Îsaören köyü ve bu arada Koçi/Sungur Paşa köyü'nde "Miyano yeri" olarak tanınan geniş bir arazi, bu kerre devletçe, Kethüda Sofu Hacı Sinan Efendi'ye mülk olarak tahsis edilmiştir. Sinan Bey'e devletçe yapılmış olan bu mülk tahsisi, ona hem halk ve hem de devlet katında yeni bir statü ve yüksek bir itibar kazandırmıştır. Muhtemelen bu sebepten dolayı 1509 yılı korkunç depreminde tahrip ve yıkıma uğrayan İnegöl kasabası'nın yeni baştan imar edilmesi görevi, Kethüda Sofu Hacı Sinan Efendi'ye verilmiştir. Aşağıya bir sureti kaydedilen mülk tahsisinden sonra İnegöl'de artık Kethüda Sofu Hacı Sinan Efendi değil, gü- venilirliği ve itibarı devletçe de tanınan bir "'Sinan Bey" vardır.

RECEP AKAKUŞ HOCANIN ESERİNDEN

DÜZENLEYİP YAYINA HAZIRLAYAN

AYHAN BAYRAKTAR