Meyve sandığı imalatı; altmışlı yıllardan, doksanlı yıllara "İnegöl Keresteciliği"nin önemli çalışma alanlarındandı. İlçemizde çokça üretilen çilek, elma, şeftali, domates gibi meyve ve sebzeler ahşap sandıklar içinde ambalajlanır öyle sevk edilirdi. Meyve sandıkçılığı yapan esnaf da hangi mahsulün toplanma dönemi ise o ürünün yapısına uygun sandıklar üretir satardı.
Meyve sandığı yapımı, teknik olarak çok karmaşık olmayıp, fazlaca ekipman gerektirmeyen bir iştir. Küçük kapasiteli kereste bıçkılarında da imal edilirdi. Hammadde olarak kayın ve kavak tomrukları kullanılırdı. Keresteciliğe göre çok küçük parçalarında değerlendirildiği bir üretim şekli olup zayiat yok denecek kadar az olurdu.
Bıçkıların çoğunluğu Sanayi Bölgesi'nde olsa da, şehir içinde de faaliyet gösterirlerdi. Atatürk Bulvarı merkezli kurulan pazaryeri yakınındaki bıçkıların da çoğu meyve sandığı yapardı. Ürünün yapısına göre sandıkların ebatları değişiklik gösterirdi. Bıçkıda ebatlanan tahta parçaları çakıcıların önüne gelir onlarda çivi ve metal tenekeler kullanarak tahta parçalarını çakarak sandığa dönüştürürlerdi.
Haşim Aras ve oğulları Metin-Muzaffer Aras, Medet Şimşek ve oğulları Cahit-Vehbi Şimşek, Mehmet Demiray ve oğulları Naci-Eşref-Burhan-İsmail Demiray, Vasıf Yenier ve Oğulları Zihni-Adnan-Rıdvan-Avni-Aydın Yenier, Kadir Akkul ve oğlu Yaşar Akkul, Yaşar Özel ve oğlu Naki Özel, Veysel Küçük, Veysel Ak, Süleyman Yeltekin ve Nurettin-Muzaffer-İbrahim Yeltekin, Şaban-Süleyman Ala, Fehmi Akyol, Hayri-Fevzi İlhanlar, Seyfi-Sedat ?(Hacıkara) vb. mesleğin akılda kalan bazı isimleridirler.
Çocukların da üretime gerçekten katıldıkları bir meslek olduğu için işletme sahiplerinden bildiklerimin oğullarına da özellikle yer vermeye çalıştım. Bıçkıda çalışabilen bıçkıda çalışır çalışamayanlar sandık çakar, daha küçükler çakıcıların önüne malzeme taşır, çakılmış sandıkları kenaraçekerdi.. Sandıklar satıldığında arabalara yüklenmesi de başka bir uzmanlık alanıydı.
Sandık çakılması tane hesabı yapılırdı. Yani her sandık türünün bir ücreti olur ve siz çakılan sandık sayısı karşılığı ücretinizi alırdınız. Aynı zamanda öğrenci mesleğiydi, okul saatleri dışında ve yaz tatillerinde öğrenciler bıçkılara gider sandık çakarlardı. İlçemizde çok fazla kişinin sandık çakarak harçlığını çıkardığını söyleyebilirim.
Ama yalnızca sandık çakarak geçimini sağlayan ustalar da vardı. Her bıçkının yaz kış çalışan demirbaş sandık çakıcıları olur, atölyedeki düzen de onlara göre oluşturulurdu. Diğer çakıcılar o ustaların rahat çalışmalarına engel olmadan kendilerine yer seçerlerdi. İsmet Yeltekin, Erhan Fakılı, Ekrem ?, Camoko Mustafa mesleğin akılda kalan efsane çakıcı ustalarındandır.
Kaynakça : Konu ile ilgili meslekten Yaşar Akkul, Avni Yenier ve İbrahim Yeltekin ile görüşüldü.
