İnegöl'ün fetih tarihi olan 1299 yılı baz alındığında ekonomik değerlerin üretimi ve de bu konuda gerçekleştirilen ekonomik yapılanma özeti şöyledir:

A- TİCARETTE: 1299 yılında İnegöl coğrafyası, Turgut Alp eliyle feth edildiğinde karşılaşılan ilk ticari faalyet, tarihi ipek yolunun Bursa-ayağı üzerinde yer alan Kulacahisar ve Akhisar köyleri ile bu iki kalenin İnegöl bağlantısını sağlayan "sırt-yollar üzerinde kurulu Honto-Köprüleri " ile ulaşılan "Nakkarezen Çiftliği"inde görülmüştür.

Ayrıca "Ulu-Yol " un başlangıç noktasında yer alan Kurşunlu Beldesi'nde Yıldırım Bayezid'in, 1396 yılında inşa ettirmiş olduğu kervensaray ile Domaniç'i İngöl'e bağlayan yürük yolları üzerinde yer alan Ortaköyde Dayı Karaca Paşa' nın 1460'lı yıllarda inşa ettirmiş olduğu kervensaray da Osmanlı'nın kuruluş yıllarında İnegöl coğrafyasında gerçekleştirlmiş olan ticari faaliyetlerde önemli rol oynamıştır.

Osmanlı'nın yükseliş dönemine ulaştığı Fatih Sultan Mehmed Han (1451-1481) devrinde ve 1469 yılında Fatih Sultan Mehmed'in sadrazamlarından İshak Paşa tarafından İnegöl kasabsında cami merkezli ve içinde kervansaray ve hamam bulunan büyük bir imaret yapılıp halkın hizmetine açılınca İnegöl coğrafyasındaki ticari faaliyetler, yeni bir aşama kazanmıştır.

Bunun tabii bir sonucu olarak "Nakkarezen Çiftliği"nın üstlendiği ticari fonksiyon değişmiş ve İshakpaşa İmareti,ticaret merkezi olmuştur. O yıllara kadar Kulacahisar, Kozulca ve Akhisar üzerinden "Nakkarezen Çiftliği" ne gelen ticaret kervanaları, bu çiftliğe, konup göçmüşler ve İnegöl'lüler ile mal değişimi yapmışlardır.

Ticaret kervanları, yöreye gelirken de giderken de "Nakkare " ismi verilen büyük bir davul çalındığı için ticari değişimin yapldığı bu geniş alan, "Nakkarezen Çiftliği" adıyla yad olunmuştur.

Turgut Alp'e ve de aşiretine dirlik olarak tahsis olunan ve sonraki yıllarda "Turguteli" diye isimlendirilen yörede yetişmiş olan başta; kestane, ceviz, fındık, elma ve kiraz gibi tüm meyvalar,"Nakkarezen Çiftliği"ne uğrayan ticaret kervanına arzedildiği gibi İnegöl'lüler de ihtiyaç duydukları malları bu ticari merkezden sağlamışlardır.

Günümüzde Sinanbey Mahallesi Yencami sokağı'nda halen merkadi bulunan Şaban Dede, muhtemelen, bu ticaret merkezinin yönetcisidir. Hiç şüphesiz söz konusu bu ticari merkezde hayvan ve hayvansal ürünlerin de değişim ve ticareti yapılmıştır.

İlgili yerlerde açıklandığı üzere; İnegöl coğrafyasında Çoban Karyesi merkez olmak üzere; Cebel-i Kırş'te =Ahi Dağı'nda küçükbaş hayvan yetiştirilirken Susığırlık=Alibey ve Adabini= Sığrtmaçlı köyleri merkz olmak üzere bu yörelerde de büyük baş hayvanlar, bol miktarda yetiştirilmiş ve ticaret konusu yapılmıştır.

Diğer yandan kırsal alanlarda ve ormandan açılan yerlerde yapılan kuru tarıma dayalı olarak; üretilen tahıl ürünleri ile İnegöl Ovası' nda sulu tarım ürünü olarak yetiştirilen pirincin de söz konusu ticaret merkezinde değerlendirildiği anlaşılmaktadır.

RECEP AKAKUŞ HOCANIN ESERİNDEN

DÜZENLEYİP YAYINA HAZIRLAYAN

AYHAN BAYRAKTAR