D-KIZLAR DERESİ KENARINDA EĞREK CAMİİ: Hocaköy Deresi, "Ali Ağa " adı verilen bir uzun kanal ile Cerrah Deresi'ne bağlanmadan önceki yıllarda Hocaköy Deresi'nin ilk tabii yatağı, günümüzdeki Osmaniye Mahallesi'nde yer alan Dere Sokağı idi.
O devirde tabii yatağında akan bu dere kenarında İnegöl'lü genç kızlar, çamaşır yıkamakta idiler.
İşte bunun için-bazı tarihi belgelerde Hıcaköy Deresi'nin İnegöl Kasaba merkezinden geçen bu kısmı, "Kızlar Deresi" ismiyle anılmıştır
Yıkanan çamaşırlar dikkate alınarak diğer bazı kaynaklar, bu dereye, "Çamaşırlık Deresi" adı vermişlerdir.
Ayrıca; "Hocaköy Deresi "nin kenarında oluştururulan "EğrekYerleri"nde çobanlar, hayvanlarını öğle vaktinde istirahat için bu dere kenarında yatırdıkları için Hocaköy Deresi, halk arasında, "Eğrek Deresi" adı ile de anılmıştır.
İster çamaşır yıkamak ve isterse hayvanlarını öğle vaktinde gölgelendirmek için olsun bu yörede toplanmış olan insanların namaz kılmalarına tahsis edilmek üzere; burada bir cami yapılarak halkın hizmetine sunulmuştur.
İşte bu cami, halk arasında "Eğrek Camii" adıyla anılmıştır. 1699'da imzalanan Karlofça
ÇAMAŞIRLIK CAMİİ
Antlaşması'ndan sonra Balkanlardan Anadolu'ya göç başlayınca, önce, Eğrek Camii çevresinde Muradiye ismiyle bir mahalle kurulmuştur.
Daha sonra bu mahallenin ismi, Osmaniye Mahallesi, olmuştur. "Eğrek Camii" de halk tarafından yenilenmiştir.
Yenilenen bu camiye, halk bu kerre, , "Çamaşırlık Camii" adını vermiştir.
Ancak daha sonraki yıllarda Hocaköy Deresi'nin bu tabii yatağı değiştirilmiş ve "Ali Ağa Deresi " bir kanal ile Cerrah Deresi' ne bağlanmıştır. Birleştirilen bu iki dereye halk, "Kalburt Deresi" adını vermiştir.
Görüldüğü üzere; Osmanlı Devleti'nin kuruluşunda toplumun her kademsinde yer alan insan öğesine büyük önem verilmiştir.
Çobanların ve çamaşırcıların dahi ibadet hakkına saygı gösterilmiş ve onların yapacakları ibadetler için zemin hazırlanmıştır. Böylece; tarihi süreç içinde İnegöl'de de kentleşme bilinci oluşmaya başlamıştır.
Nasıl ki İnegöl'ün ikinci mahallesi olan "Cami-i Kebir Mahallesi", Cuma Camii'nin çevresinde teşekkül etmiş ise Osmaniye Mahallesi de Çamaşırlık Camii çevresinde kurulmuş ve de gelişmiştir.
Açık seçik görülüyor ki kırsal yaşamdan yerleşik düzene geçilirken Türk-İslam geleneğine göre-ilk defa kurulacak sosyal yapının, cami ve de hamam olduğu gözlenmektedir.
Zira İslam'a göre beden ve çevre temizliği sağlanmadan ruhun tezkiyesi ve de temizlenmesi, mümkün görülmemektedir.
RECEP AKAKUŞ HOCANIN ESERİNDEN
DÜZENLEYİP YAYINA HAZIRLAYAN
AYHAN BAYRAKTAR
