ESEN KÖY
Esen Köy, İnegöl'ün batısında ve Uludağ'ın İnegöl'e bakan eteklerinde yer almıştır. İnegöl'e uzaklığı, 14 kilometredir. Arazisi çok engebeli ve de derin vadiler tarafından parçalanmıştır. İnegöl'e bağlı köylerden en yüksek noktada olanlardan biridir.
Balkan kökenli bir göçmen köyüdür. Bosna-Hersek menşe'lidirler. Alt kimlik olarak Boşnak'tırlar ve Boşnakça konuşmaktadırlar.1876-1877 Türk- Rus Savaşı'ndan sonra, bu yöreye devletçe iskan edilmişlerdir.
1990 yılı genel nüfus sayımına göre toplam köy nüfusu, 467 kişidir. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre ise 318'i kadın ve 330'u erkek olmak üzere toplam köy nüfusu, 648 kişiye düşmüştür.
Geçmiş yıllarda bu köyün adı, Ruşen Tahtaköprü idi. Daha sonraki yıllarda bu isim, değiştirilmiş ve Esenköy olmuştur. Yeni isimlendirme yapılırken yörenin, havadar olma özelliği göz önünde bulundurulmuştur.
Eski köy isminin etimolojik yapısına gelince bu terim, şen ve şakrak ceylanların oynaştığı köprü anlamına gelmektedir.Söz konusu isim, aslında Ahu-Şen Köprü ibaresinin kısaltılmış şeklidir.
Bu köy, halk arasında Boşnak Fındıklısı adı ile de yad edilmektedir. İnegöl'ün kuruluşundan bu yana Çiftlik Köyü'nü de içine alan bu yöre, yöneticiler tarafından önemli ve de stratejik bir alan olarak değerlendirilmiştir. Asırlar boyunca halkın hafızasında yaşaya gelen
Kızıl Saray, Kızlar Sarayı, Paşa Çayırı, Bey Pınarı, Kızıl Kilise, Yılan Pınarı, Pabuçça Çayırı, Mesariye, Caferağa Çiftliği ve Merzukıye bu yörededir.
Bu isimlendirmeler ve kullanılan mahalli terimler, yörenin bu cihetiyle, önemini vurgulayan belge niteliği taşıyan tarihi kanıtlardır.
Yöreye hakim olan her mahalli yönetici, kendi açısından ağırlık verdiği anlamda bu yöreye bir isim vermiştir.
Esenköy, arazi bakımından çok engebeli ve de bitki örtüsü bakımından çok zengindir. Tarım arazisi, çok azdır. Meyve ve kısmen de sebze üretimi yapılır. Kış mevsiminde Uludağ'ın odunu, yaz mevsiminde ise Uludağ'ın karı yıllarca bu yöredeki köylülerin, geçim kaynağı olmuştur.
ELMAÇAYIR KÖYÜ
Elmaçayır Köyü, İnegöl'ün güneyinde ve Uludağ'ın kuzey eteklerinde yer alır. İnegöl şehir merkezine uzaklığı, 15 kilometredir.
Köyün konuşlandığı yöre, engebelidir. Çevresi, gür ormanlarla kaplıdır.
Tarihi belgelerde bu yöre, Elma Çukuru adıyla anılan bir mezre'adır. Köy Ahıska göçmenleri tarafından kurulmuştur. Halkı, Kafkas kökenli göçmenlerdir. Alt kimlik olarak gürcüdürler.
1990 yılı genel nüfus sayımına göre toplam köy nüfusu, 146 kişidir. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre ise 58'i kadın ve 57'si erkek olmak üzere toplam köy nüfusu, 115 kişiye düşmüştür.
Yakın çevresinde, Süle/Suluköy, Fevziye, İnayet/ Mürüvvet ve Çaylıca köyleri, yer almıştır. Orman köyü statüsündedir. Meyve ve sebze üretmi, ağırlıklı olarak yapılır. Orman, büyük ölçüde, geçim kaynağıdır. Su ve maden suyu kaynakları bakımından zengindir.
