Bebeklik döneminde çok sakin olan, bıraktığın yerden aldığın, anlayışlı ve ahlaklı olan çocuk ergenlik dönemine geldiğinde birden bire değişiyor sanki yerine bir başka kişi geliyor. Kendi başına kararlar almaya kalkıyor, aileye ve çevreye karşı geliyor, çabucak sinirleniyor, gizli işler çevirmeye başlıyor, cinsel uğraşlara yöneliyor ve kendisine karışılmasından aşırı derecede rahatsız oluyor vs…
Peki ergenlik döneminde neden böyle sorunlar yaşanıyor?
Ergenlik dönemi insanın gelişim dönelerinden bir tanesi. Her gelişim döneminin kendine özgü halledilmesi gereken sorunları ve kazanılması gereken özellikleri var. Ergenlik dönemi de daha önceki dönemlerden eksik kalan özelliklerin tamamlandığı ve kişiliğin tekrar yapılandırıldığı bir dönem.
Bir insanın kişilik yapılanması 0-6 yaş civarında tamamlanır ve uzun bir müddet değişime çok kapalı bir vaziyette devam eder. Ta ki ergenlik dönemine kadar. Ergenlik döneminde bu sayfa tekrar açılır. Yani ergenlik dönemi, kişiliğin tekrar yapılanmaya müsait olduğu ikinci bir şans dönemidir. 0-6 yaş civarında eksik kalan özgür olma, kendi kararlarını alma, amaç edinebilme, değer yargıları geliştirme gibi özellikler bu dönemde tekrar kazanılmaya çalışılır. Yaşanan tüm bu sıkıntılar kendi olma yolundaki bağımsızlık mücadelesinin ayak sesleridir.
Benim çocuğum çok uslu, asla karşı gelmez ve hiç sıkıntı yaşamıyorum.
Ergenlik sorun yaşanması gereken bir dönem. Eğer çocuğumuzla bu dönemde özgür olma, sır saklama, gizli işler çevirme, dini ve mistik işlerle uğraşma gibi sorunlar yaşamıyorsak ya hem çocuğumuz hem de biz mükemmel bir kişilik yapısına sahibiz ki bu çok düşük bir ihtimal ya da tüm bu girişimleri başlatabilecek bir gücü ve ortamı yok demektir. Ailenin çocuğa aşırı bir ahlak misyonu yüklemiş olması veya aşarı baskıcı olmasından dolayı ergen bu dönemi çok sakin geçirebilir.
Karşımıza birden bire çıkan bu sorunlara nasıl yaklaşmalıyız?
Ergenlik döneminde birçok sorunla karşılaşabileceğimizi ve bunların sağlıklı gelişimin belirtileri olduğunu bilmek gerek. Anne babaların ergene bir özgürlük alanı bırakması, her duruma kontrol altına alınması gereken bir anlayışla yaklaşmaması, egenin gizli durumlarını araştırmaması ve çocuğuna arkadaşlık değil, anne babalık yapması sağlıklı bir kişilik yapılanmasına yardımcı olacaktır. Özellikle bu dönemde ergenin girişimlerini kendisine karşı bir başkaldırı ve kendi otoritesine bir darbe olarak algılayan anne babalar bu durumu derhal kontrol altına alınması gereken bir durum olarak algılayacak ve ergenin bağımsız ve özgür olma yolundaki bu girişimini otoritesini kullanarak bastıracaktır. Böylece ergen kendisi olma yolundaki mücadelesinde aldığı bu darbe sonucunda bağımsızlık mücadelesinden vazgeçecek, anne babasının istediği gibi süküm püklüm olan, bir otorite karşısında hak aramayan ve hep yönetilmeye mahkum bir birey olacaktır.
Bu sorunlar gelip geçici mi?
Bizim kültürümüzde ergenlik dönemi sorunlarının bu döneme has olduğu ve zamanla bu sıkıntıların geçeceği tarzında bir inanış hakim. Ancak yapılan bilimsel çalışmalar ergenlik dönemi sorunlarının doğru bir şekilde atlatılmazsa kalıcı hale geldiğini, “ergenliktir, gelir geçer” ifadesinin yanlış olduğunu ortaya koymaktadır.
Bu konuda sorun yaşayan anne babaların mutlaka destek almaları gerekmektedir. Çünkü bir kişiliğin son dönemecinde bulunmaktayız. Aksi halde telafi çok zor olacaktır.
Konu geniş olmasına rağmen çok dar bir bakışla ele alabildik. Mail adresine göndereceğiniz sorularla konuyu daha geniş ele alabiliriz.
Klinik Psikoloji Öğ.
pdrharun@hotmail
