Efe, zeybeklerin başıdır. Zeybekler, kızanlardan sorumlu kolbeyidirler. Kı zanlar ise efenin buyruğundaki askerlerdir.

Nasıl Efe Olunur ?

Efe olabilmenin bazı koşulları vardır. Eğer Zeybekler yaptıklarıyla ün kazanmışlarsa, cesur, mert, acizleri koruyan değillerse onlara "EFE" adı yakıştırılamaz. Yüksek yaylalar, dağlar ve doğa; Efelerin, Zeybeklerin karakterini etkilemiştir.

GURUR ve SUKUNET...

Bu koşullar seçimle gerçekleşir. Efe'yi zeybekler ve kızanlar seçerler. Efe'nin oğlu da babasının yerine efe olabilir. Ancak, babasının taşıdığı tüm özellikleri taşıması gerekir. Efe öldüğü zaman, O'na şanına layık bir cenaze merasimi yapılır.

Cenaze bitimi kahvenin önünde Zeybekler ve kızanlar toplanırlar. Efenin oğlu meydana çıkar; babasının kahramanlıklarını, yaptıklarını sayar ve sonra kendisinin de babası gibi bir kahraman olduğunu söyler. "İşte er meydanı" diyerek ortaya atılır.

Eğer etraftan hiç ses çıkmazsa, bu bir çeşit kabulleniş sayılır. O zaman oğul, babasının tüm şahsi eşyalarını meydana getirip yığar. Babasından kalan altın ve para da ortaya konur.

Oğul şöyle seslenir: "Babama ait tüm paralar ve mallar sizindir." Bunun üzerine tüm zeybek ve kızanlar malları ve paraları yeni Efe'ye miras olarak terk ederler.

Bu tören bittikten sonra, önce Zeybekler gelir, yeni Efe'nin alnından öperler. Zeybeklerin ardından Kızanlar, Efe'nin ellerine öperek bağlılıklarını bildirirler. Böylece Efe'nin oğlu da efe olur.

Eğer Efe'nin oğlu Efeliğe layık görülmezse genellikle en yaşlı Zeybek Efeliğe seçilir. Efe uygun bir gün seçer, bir büyük şölen verir. O gün yenilir, içilir; bağlamalar, davul ve zurnalar çalınarak çeşitli Zeybek oyunları oynanır.

Efeler birbirlerine ateşli silah çekmezlerdi. Zira bu korkaklık sayılırdı. Mintanlarının yaka düğmeleri sürekli açıktır.

Sakal bırakmazlar, pala bıyıklıdırlar. Başları ustura ile tıraş edilir, arka ortadan "Perçem " sarkardı. Bindikleri at erkek, koşumlarının metal aksamları gümüştendir.

Ayaklarında "kayalık" denilen özel işlemeli çizmeler bulunur. Uzun namlu'lu silah olarak da "Filinta " taşırlardı.