Baba Sultan Köyü, İnegöl'ün batısında ve Uludağ'ın kuzeydoğu yamaçlarında kurulmuş büyükçe bir köydür.Kuruluş tarihi, Osmanlı Devleti'nin kuruluş günlerine kadar uzanır. Yerli köylerdendir. 350 hane civarındadır. Yakın çevresinde,
Ahuşenköprü/ Esenköy-Kadimi/Akıncılar-Aktarma/ Kozören ve İl Aslan/Doma/Şehidler gibi tarihi nitelikleri olan köyler vardır. Köy arazisi, engebeli ve dalgalıdır.
Yer yer derin vadiler tarafından yekdiğerinden ayrılmıştır.Bitki örtüsü yönünden çok zengindir. Her çeşit meyve ve sebze yetişir. Özellikle; çilek bol miktarda yetiştirilir.
2000 yılı genel nüfus sayımına göre,552'si kadın ve 548'i erkek olmak üzere toplam köy nüfusu, 1100 kişidir. İnegöl şehir merkezine çok yakın, takriben 12 kilometre uzakta bulunmasına rağmen Bursa-Kestel İlçesi'ne bağlıdır.
İdari bağlantısı böyle olmakla birlikte ekonomik yönden-tamamen- İnegöl ile bağlantılıdır.Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde de görüldüğü üzere; değil Baba Sultan Köyü, Bursa- Aksu Nahiyesi bile- geçmiş yıllarda- İnegöl İlçesi'ne bağlı idi.
Ancak, siyasi otoriteyi temsil eden Turgut Alp'in İnegöl-şehir merkezinde oturmayıp Gence Köyü'nü tercih etmesi ve direkt olarak Orhan Gazi ile temasta bulunması, psikolojikman, Baba Sultan köylülerini etkilemiş ve onların, pa-yi taht olarak Bursa'ya yönelmelerine vesile olmuştur.
Tarihi belgelerde görüldüğü üzere Baba Sultan köylüleri, gümüş ve demir madenlerinin eritilmesinde kullanılacak odunları temin etmekle yükümlü tutuldukları için bu imtiyazı/ayrıcalığı nedeniyle tekalif-i divaniye veya tekalif-i örfiye denen devlet vergilerinden muaf tutulmuşlardır.
Orhan Gazi, Baba Sultan/Geyikli Baba adına burada bir Tekke Mescid inşa ettirmiştir. Bu mescit, İnegöl yöresinde Osmanlı mimarisi adına yapılan ilk mabeddir.
Planları ve tavsifi, daha sonraki bölümlerde sunulacak olan bu mabet ve harem, son cemaat yeri olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.Harem bölümü, kare plana oturtulmuş ve üzeri tek kubbe ile örtülmüştür. Son cemaat mahalli ise beşik tonoz ile kapatılmıştır.
Baba Sul tan'ın/ Geyikli Baba'nın vefatından sonra yine Orhan Gazi tarafından söz konusu Tekke Camii'nin sol tarafına -mescidle uyumlu olacak tarzda- bir türbe inşa edilmiştir. Aralarında irtibat pencereleri bulunmakla birlikte hem türbenin ve hem de Tekke Mescid'in, kuzeye açılan -ayrı ayrı- giriş kapıları vardır.
Sultan II. Abdülhamid zamanında bu külliye, hem tamir edilmiş ve hem de Tekke Mescid'in sağ tarafına ve aynı eb'atlarda yeni bir mescid daha ilave olunmuştur ki bu yeni ilavenin üzeri ahşap çatı ve de kiremit ile örtülmüştür.
Baba Sultan Külliyesi, tarihi boyunca, hem devlet adamları tarafından ve hem de halk tarafından yakın ilgi görmüştür.
Tarihi hüviyete sahip Baba Sultan Köyü, sinesinde barındırdığı Geyikli Baba sayesinde yılın her mevsiminde gönül dostları tarafından ziyaret edilmektedir.
RECEP AKAKUŞ HOCANIN ESERİNDEN
DERLEYİP YAYINA HAZIRLAYAN AYHAN BAYRAKTAR
