Eskiden babalar çocuklarına örnekleri uygulamalı/göstererek verirlerdi.Böylesi bir baba bir gün içinde alabalık bulunan içi su dolu büyük bir küp getirmiş,çocuğunu çağırmış ve küpün içinde ki alabalığı elleriyle yakalamasını istemişti.Çocuk kollarını sıyırarak ilk hamleyi yapmış ancak alabalık küpün içinde hızlıca döndüğü için yakalayamamış.Derken ikinci,üçüncü...beşinci seferleri de denemiş ama alabalığı bir türlü yakalayamayınca babasına:
-"Baba!Yakalayamadım" demiş.Bunun üzerine babası:
-"Gel oğlum şu küpün suyunu boşaltalım" demiş.Birlikte küpün kulplarından tutarak küpte ki bütün suyu boşaltmışlar.Küpün içinde su kalmadığından alabalık hareketsiz bir şekilde dibe çökmüştü.Bunun üzerine baba:
-"Şimdi yakala alabalığı" demiş.Çocuk çok kolay bir şekilde alabalığı tutarak babasına verince baba şöyle demiş:
-"Bak oğlum!Alabalık seni temsil ediyor.Su da ahlakı temsil eder.Eğer ahlakın giderse herkes seni istediği gibi kullanır.
Yukarıda ki örnekte de verildiği gibi ahlak çok önemlidir.Bazen ünlü kişiler "Eğitim şart" dediklerinde ben de etrafımdakilere şöyle diyorum:"Evet,eğitim şart ama tek başına yeterli değildir.Onun için eğitim artı ahlak şart".
Ahlak basit tanımıyla insanın hal ve hareketleridir.Yüce Rabbimiz bizlere ibadeti farz kılarken ibadetlerin sonucunun ahlaka dönüşmesini murat etmiştir.Yani Yüce Rabbimiz bizlere sıkıntı vermek için değil, ibadetlerin sonucunun ahlaka dönüşmesini bizden istemiştir.
Ahlaka dönüşmeyen ibadetler amacına uygun yapılmamış demektir.Çünkü her ibadetin gayesi ayetlerle anlatılmıştır.
Rabbimizin bizlere emrettiği ibadetlere şöyle bir bakalım.
-NAMAZ:Yüce Allah namazdan amacın insanı kötülüklerden alıkoymak olduğunu buyuruyor.Eğer bir kişi hem namaz kılıp hem de kötülük yapıyorsa kıldığı namaz, namaz değildir.Çünkü Yüce Rabbimiz şöyle buyuruyor:" (Ey Muhammed!) Kitaptan sana vahyolunanı oku, namazı da dosdoğru kıl. Çünkü namaz, insanı hayasızlıktan ve kötülükten alıkoyar. Allah'ı anmak (olan namaz) elbette en büyük ibadettir. Allah, yaptıklarınızı biliyor."(Ankebut,45).
-ORUÇ:Yüce Allah bizlere oruç hakkında bilgi verdikten sonra oruçtan amacın takvaya erişmek olduğunu haber veriyor.Takva demek,Allah'tan korkmak,günahlardan sakınmak ve sorumluluk bilincine erişmek demektir:" Ey iman edenler! Allah'a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı."(Bakara,183).
-ZEKAT:Zekat aslında maddi bir ibadet olmasına rağmen Rabbimiz bu ibadetin içinde bile ahlaka dönüşen manevi bir alanın olduğunu bize öğretiyor:" Onların mallarından, onları kendisiyle arındıracağın ve temizleyeceğin bir sadaka (zekat) al ve onlara dua et. Çünkü senin duan onlar için sükunettir (Onların kalplerini yatıştırır.) Allah, hakkıyla işitendir, hakkıyla bilendir."(Tevbe,103).
-HAC:Kur'an Hac ibadetinden bahsederken haccın da ahlak ile iç içe olduğunu anlatıyor:" Hac (ayları), bilinen aylardır.Kim o aylarda hacca başlarsa,artık ona hacda cinsel ilişki, günaha sapmak, kavga etmek yoktur. Siz ne hayır yaparsanız, Allah onu bilir. (Ahiret için) azık toplayın. Kuşkusuz, azığın en hayırlısı takva (Allah'a karşı gelmekten sakınma)dır. Ey akıl sahipleri, bana karşı gelmekten sakının"(Bakara,197).
Bütün bu ayetlerde ve benzer ayetlerde de anlatıldığı gibi Rabbimiz bizden ibadetleri güzel ahlaka dönüştürmemizi istemektedir.Ancak ne yazık ki günümüzün bazı Müslümanları ibadetleri sadece şeklen yaptığı için ve ibadetleri ruhuna uygun yapmadığı için,namaz kılan sahtekarlar,hacca giden dedikoducular,oruç tutan hilekarlar v.b.yetişti.
Abdulvasih DURAN
