Günümüzde eşyanın kendisinden daha çok oluşturduğu algı ve hissedilişi değer ifade etmektedir. Tasarım hukukunu işletmelerin algılaması gerektiğini düşünerek tasarımı, kurgu ve hukuki boyutunu bir yazı dizisi şeklinde yazmayı düşündük.
Tasarımı bir ticari değer olarak da algılarsak, hayatımızdaki karşılığını her gün biraz daha arttığını görmekteyiz.
Tasarımı bugün anlamı üzerinden sorgulayacağız.
Tasarım ve Tanımı;
Tasarım sözcük anlamı olarak bir şeyi zihinde biçimlendirmek,tasavvur etmek,tasarımlanan biçim,bir ürün ortaya koymak üzere gerçekleştirilen zihinsel veya maddi çalışmalar süreci olarak tanımlanmaktadır.
İki ya da üç boyutlu bir ürünün görünümü olan tasarım,sahip olduğu bu görünüm nedeniyle,insan duygularına ve zevkine hitap ederek ürüne değer katabileceği gibi,bazı hallerde ürünün kullanımına hizmet eden fonksiyonel özellikleri de barındırabilecektir.
Devlet Planlama Teşkilatı’na(DPT) göre sınai tasarımlar,sınai resim ve sınai model olarak iki bölüme ayrılmış olup,sınai resim;bir ürünün yüzeyine uygulanabilecek nitelikte iki boyutlu olarak algılanan süslemeler ,çizimler,sınai model ise ;ürüne üç boyutlu bir cisim olarak dış görünüşü bakımından benzerlerinden ayırıcı ve tanıtıcı bir nitelik kazandıran şekiller olarak tanımlanmıştır.Sınai resimler şekillerin bir araya gelmesinden oluşurken ,sınai modeller üç boyutlu plastik şekillerdir.Bu anlamda sınai tasarım kavramı,sınai resim ve modelleri kapsayan bir üst kavram olarak belirirken,sınai tasarımların boyutları esas alındığında sınai resim ve model kavramları kullanılmaktadır.
Avrupa Topluluğu tarafından yapılan tanımda ise sınai tasarım “…bir ürünün şekil ve renk gibi insan duyguları ile algılanabilen ve tamamen o ürünün teknik fonksiyonlarının zorunlu sonucu olmayan dış görünüşünün ,iki ya da üç boyutlu özellikleri”olarak nitelendirilmiştir.
554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında KHK m.3(a)’da “Tasarım bir ürünün tümü veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin çizgi,şekil,biçim,renk,doku,malzeme veya esneklik gibi insan duyuları ile algılanabilen çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütün”olarak tanımlanmıştır.Tanımdan anlaşılacağı üzere endüstriyel tasarım kavramı EndTasKHK’da sınai resim ve modelleri kapsayan bir üst kavram olarak kullanılmıştır.Bu tanımda tasarım olarak tescil edilen şeyin ürünün kendisi olduğu çıkarılmakta ise de,ürünün kendisi değil ürünün tamamı veya bir parçasının görünümü tasarım olarak tescil edilmektedir.
Tasarımcıların bakımından endüstriyel tasarım,toplumun değişen gereksinimlerini karşılamaya yönelik endüstriyel ortamda üretilmek üzere geliştirilen ürünlerin ortamda üretilmek üzere geliştirilen ürünlerin insanla ilişkisini kuran mesleki bir uğraştır.Bu anlamda tasarım kavramı ürünün yapısı ,işlevi,ergonomisi,dayanıklığı,güvenliliği,kolaylığı gibi ürünü tüketiciye ulaştırmak amacıyla ürüne yüklediği bütün görsel,estetik ve fonksiyonel değerleri kapsayan geniş bir anlam ifade etmektedir.Hukukçular tarafından ise tasarım,bir ürünün görünümünü diğer ürünlerinin görünümünden ayırt eden özellikler olarak ele alınmakta ürünün teknolojik özelliklerinden kaynaklanan farklılıklar değerlendirmeye alınmamaktadır.
